Geomatik Mühendisliği
Lisans TYYÇ: 6. Düzey QF-EHEA: 1. Düzey EQF-LLL: 6. Düzey

Ders Genel Tanıtım Bilgileri

Ders Kodu: GEOM423
Ders İsmi: Uydularla Konum Belirleme
Ders Yarıyılı: Güz
Ders Kredileri:
Teorik Pratik Kredi AKTS
3 0 3 5
Öğretim Dili: TR
Ders Koşulu:
Ders İş Deneyimini Gerektiriyor mu?: Hayır
Dersin Türü: Zorunlu Ders
Dersin Seviyesi:
Lisans TYYÇ:6. Düzey QF-EHEA:1. Düzey EQF-LLL:6. Düzey
Dersin Veriliş Şekli: Yüz yüze
Dersin Koordinatörü: Dr.Öğr.Üyesi MUSTAFA KURT
Dersi Veren(ler): Dr.Öğr.Üyesi MUSTAFA KURT
Dersin Yardımcıları:

Dersin Amaç ve İçeriği

Dersin Amacı: GNSS hakkında bilgi verilmesi, yapay uyduların çalışma prensiplerinin açıklanması, GNSS gözlem yöntemlerini ve GNSS’e etki eden hata kaynaklarını öğretmek, GNSS ile jeodezik amaçlı konum belirleme yöntemlerinin ve elde edilen verilerin değerlendirilmesinin öğretilmesi, kullanılan veri formatları (RINEX formatı) hakkında bilgi verilmesi, RTK ve ağ RTK sistemlerinin açıklanması, GNSS in uygulama alanlarının ve uygulama örneklerinin arazide uygulamalı olarak öğretilmesi, GNSS de doğruluk ölçütleri ve presizyon konusunu kavratmak.
Dersin İçeriği: GNSS’e giriş : GPS, GLONASS, Galileo, BeiDou/ COMPASS ve diğer bölgesel uydu sistemleri (IRNSS, QZSS), Referans sistemleri: Yersel (Terrestrial), Göksel (Celestial) ve Yörüngesel koordinat referans sistemleri, Yer Merkezli İnersiyal (ECI) ve Yer Merkezli Yer Sabit (ECEF) Koordinat sistemleri. Dünya Jeodezik Sistemi-1984 (WGS84). Yerel koordinat sistemleri. Yükseklik sistemleri, Geoid. Koordinat referans sistemleri arasında dönüşümü. ECEF koordinatlarından jeodezik koordinatlara ve tersine dönüşüm. Uluslararası yersel referans ağına (ITRF) giriş sağlamada Uluslararası GNSS servisi (IGS)’nin katkısı. Uydu jeodezisinde kullanılan Zaman sistemleri, Senkranizasyon ve veri değişimi, Kepler uydu yörünge elemanları ve hareketi. GNSS uydu yörüngeleri. GPS çalışma esasları, GPS birimleri: Uzay, kontrol ve kullanıcı birimleri, GNSS alıcısının çalışma prensibi, GNSS alıcısının kullanım alanları, GNSS’in klasik ölçme yöntemleriyle karşılaştırılması, GNSS’in üstün ve zayıf tarafları, GNSS ölçmeleri; GNSS ile konum belirleme yöntemleri; GNSS ile gözlenen büyüklükler ve kullanılan veri formatları; Kod ölçümleriyle konum belirleme, uzay jeodezi teknikleri, taşıyıcı faz ölçümleriyle bağıl konum belirleme, GNSS ölçme teknikleri : klasik statik, hızlı statik, PP kinematik, RTK; Arazi öncesi planlama, gözlemlerin yapılması ve değerlendirilmesi. GNSS’i etkileyen hata kaynakları, GNSS verilerinin işlenmesi, değerlendirilmesi ve yorumlanması, GNSS ile yükseklik belirleme, GNSS ağlarının analizi, uluslararası standartlar ve organizasyonlar, ticari GNSS yazılımları. Uydu efemerisinden uydu konumu ve hızı hesabı.

Öğrenme Kazanımları

Bu dersi başarıyla tamamlayabilen öğrenciler;
Öğrenme Kazanımları
1 - Bilgi
Kuramsal - Olgusal
2 - Beceriler
Bilişsel - Uygulamalı
1) GNSS’in bileşenlerini ve çalışma prensiplerini bilmek
2) GNSS’ klasik ölçme yöntemlerine göre üstün ve zayıf tarafları ile GNSS’e etki eden hata kaynaklarını ve hataların giderilmesi yöntemlerini bilmek
3) Sabit kurarak RTK ya da CORS-TR ye bağlanarak Ağ-RTK yapabilmek
4) GNSS ile statik ölçü yapmak ve elde edilen verileri ticari yazılım kullanarak dengelemek
3 - Yetkinlikler
İletişim ve Sosyal Yetkinlik
Öğrenme Yetkinliği
Alana Özgü Yetkinlik
Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği

Ders Akış Planı

Hafta Konu Ön Hazırlık
1) GNSS’e giriş : GPS, GLONASS, Galileo, BeiDou/ COMPASS ve diğer bölgesel uydu sistemleri (IRNSS, QZSS).
2) Referans sistemleri: Yersel (Terrestrial), Göksel (Celestial) ve Yörüngesel koordinat referans sistemleri, Yer Merkezli İnersiyal (ECI) ve Yer Merkezli Yer Sabit (ECEF) Koordinat sistemleri. Dünya Jeodezik Sistemi-1984 (WGS84). Yerel koordinat sistemleri.
3) Referans sistemleri: Yersel (Terrestrial), Göksel (Celestial) ve Yörüngesel koordinat referans sistemleri, Yer Merkezli İnersiyal (ECI) ve Yer Merkezli Yer Sabit (ECEF) Koordinat sistemleri. Dünya Jeodezik Sistemi-1984 (WGS84). Yerel koordinat sistemleri.
4) Yükseklik sistemleri, Geoid. Koordinat referans sistemleri arasında dönüşümü. ECEF koordinatlarından jeodezik koordinatlara ve tersine dönüşüm. Uluslararası yersel referans ağına (ITRF) giriş sağlamada Uluslararası GNSS servisi (IGS)’nin katkısı
5) Yükseklik sistemleri, Geoid. Koordinat referans sistemleri arasında dönüşümü. ECEF koordinatlarından jeodezik koordinatlara ve tersine dönüşüm. Uluslararası yersel referans ağına (ITRF) giriş sağlamada Uluslararası GNSS servisi (IGS)’nin katkısı
6) Uydu jeodezisinde kullanılan Zaman sistemleri, Senkranizasyon ve veri değişimi, Kepler uydu yörünge elemanları ve hareketi. GNSS uydu yörüngeleri. GNSS çalışma esasları, GNSS birimleri: Uzay, kontrol ve kullanıcı birimleri, GNSS alıcısının çalışma prensibi, GNSS alıcısının kullanım alanları, GNSS’in klasik ölçme yöntemleriyle karşılaştırılması, GNSS’in üstün ve zayıf tarafları
7) Uydu jeodezisinde kullanılan Zaman sistemleri, Senkranizasyon ve veri değişimi, Kepler uydu yörünge elemanları ve hareketi. GNSS uydu yörüngeleri. GPS çalışma esasları, GPS birimleri: Uzay, kontrol ve kullanıcı birimleri, GNSS alıcısının çalışma prensibi, GNSS alıcısının kullanım alanları, GNSS’in klasik ölçme yöntemleriyle karşılaştırılması, GNSS’in üstün ve zayıf tarafları
8) Yarı yıl sınavı
9) GNSS ölçmeleri; GNSS ile konum belirleme yöntemleri; GNSS ile gözlenen büyüklükler ve kullanılan veri formatları
10) Kod ölçümleriyle konum belirleme, uzay jeodezi teknikleri, taşıyıcı faz ölçümleriyle bağıl konum belirleme, GNSS ölçme teknikleri : klasik statik, hızlı statik, PP kinematik, RTK; Arazi öncesi planlama, gözlemlerin yapılması ve değerlendirilmesi
11) Kod ölçümleriyle konum belirleme, uzay jeodezi teknikleri, taşıyıcı faz ölçümleriyle bağıl konum belirleme, GNSS ölçme teknikleri : klasik statik, hızlı statik, PP kinematik, RTK; Arazi öncesi planlama, gözlemlerin yapılması ve değerlendirilmesi
12) GNSS’i etkileyen hata kaynakları, GNSS verilerinin işlenmesi, değerlendirilmesi ve yorumlanması,
13) GNSS’i etkileyen hata kaynakları, GNSS verilerinin işlenmesi, değerlendirilmesi ve yorumlanması,
14) GNSS ile yükseklik belirleme, GNSS ağlarının analizi, uluslararası standartlar ve organizasyonlar, akademik ve ticari GNSS yazılımları.
15) Final sınavı

Kaynaklar

Ders Notları / Kitaplar: .pdf formatında ders notları (Doç.Dr.E. Yavuz)
Diğer Kaynaklar: GPS Satellite Surveying : Alfred Leick, John Wiley&Sons, 2004
GPS for Land Surveyors : Jan Van Sickle, CRC Press, 2008
GNSS Application And Methods : Scott Gleason, Demoz Gebre-Egziabher

Ders - Program Öğrenme Kazanım İlişkisi

Ders Öğrenme Kazanımları

1

2

3

4

Program Kazanımları
1) Mesleki ve etik sorumluluk bilinci.
2) Matematik, fen bilimleri ve kendi dalları ile ilgili mühendislik konularında yeterli bilgi birikimi; bu alanlardaki kuramsal ve uygulamalı bilgileri mühendislik problemlerini modelleme ve çözme için uygulayabilme becerisi.
3) Türkçe sözlü ve yazılı etkin iletişim kurma becerisi; en az bir yabancı dil bilgisi.
4) Proje yönetimi ile risk yönetimi ve değişiklik yönetimi gibi iş hayatındaki uygulamalar hakkında bilgi; girişimcilik, yenilikçilik ve sürdürebilir kalkınma hakkında farkındalık.
5) Karmaşık bir sistemi, süreci, cihazı veya ürünü gerçekçi kısıtlar ve koşullar altında, belirli gereksinimleri karşılayacak şekilde tasarlama becerisi; bu amaçla modern tasarım yöntemlerini uygulama becerisi. (Gerçekçi kısıtlar ve koşullar tasarımın niteliğine göre, ekonomi, çevre sorunları, sürdürülebilirlik, üretilebilirlik, etik, sağlık, güvenlik, sosyal ve politik sorunlar gibi ögeleri içerirler.)
6) Disiplin içi ve çok disiplinli takımlarda etkin biçimde çalışabilme becerisi; bireysel çalışma becerisi.
7) Mühendislik uygulamaları için gerekli olan modern teknik ve araçları geliştirme, seçme ve kullanma becerisi; bilişim teknolojilerini etkin bir şekilde kullanma becerisi.
8) Karmaşık mühendislik problemlerini saptama, tanımlama, formüle etme ve çözme becerisi; bu amaçla uygun analiz ve modelleme yöntemlerini seçme ve uygulama becerisi.
9) Mühendislik uygulamalarının evrensel ve toplumsal boyutlarda sağlık, çevre ve güvenlik üzerindeki etkileri ile çağın sorunları hakkında bilgi; mühendislik çözümlerinin hukuksal sonuçları konusunda farkındalık.
10) Yaşam boyu öğrenmenin gerekliliği bilinci; bilgiye erişebilme, bilim ve teknolojideki gelişmeleri izleme ve kendini sürekli yenileme becerisi.
11) Mühendislik problemlerinin incelenmesi için deney tasarlama, deney yapma, veri toplama, sonuçları analiz etme ve yorumlama becerisi.

Ders - Öğrenme Kazanımı İlişkisi

Etkisi Yok 1 En Düşük 2 Düşük 3 Orta 4 Yüksek 5 En Yüksek
           
Dersin Program Kazanımlarına Etkisi Katkı Payı
1) Mesleki ve etik sorumluluk bilinci. 4
2) Matematik, fen bilimleri ve kendi dalları ile ilgili mühendislik konularında yeterli bilgi birikimi; bu alanlardaki kuramsal ve uygulamalı bilgileri mühendislik problemlerini modelleme ve çözme için uygulayabilme becerisi. 4
3) Türkçe sözlü ve yazılı etkin iletişim kurma becerisi; en az bir yabancı dil bilgisi. 5
4) Proje yönetimi ile risk yönetimi ve değişiklik yönetimi gibi iş hayatındaki uygulamalar hakkında bilgi; girişimcilik, yenilikçilik ve sürdürebilir kalkınma hakkında farkındalık. 5
5) Karmaşık bir sistemi, süreci, cihazı veya ürünü gerçekçi kısıtlar ve koşullar altında, belirli gereksinimleri karşılayacak şekilde tasarlama becerisi; bu amaçla modern tasarım yöntemlerini uygulama becerisi. (Gerçekçi kısıtlar ve koşullar tasarımın niteliğine göre, ekonomi, çevre sorunları, sürdürülebilirlik, üretilebilirlik, etik, sağlık, güvenlik, sosyal ve politik sorunlar gibi ögeleri içerirler.) 4
6) Disiplin içi ve çok disiplinli takımlarda etkin biçimde çalışabilme becerisi; bireysel çalışma becerisi. 4
7) Mühendislik uygulamaları için gerekli olan modern teknik ve araçları geliştirme, seçme ve kullanma becerisi; bilişim teknolojilerini etkin bir şekilde kullanma becerisi. 3
8) Karmaşık mühendislik problemlerini saptama, tanımlama, formüle etme ve çözme becerisi; bu amaçla uygun analiz ve modelleme yöntemlerini seçme ve uygulama becerisi. 2
9) Mühendislik uygulamalarının evrensel ve toplumsal boyutlarda sağlık, çevre ve güvenlik üzerindeki etkileri ile çağın sorunları hakkında bilgi; mühendislik çözümlerinin hukuksal sonuçları konusunda farkındalık. 3
10) Yaşam boyu öğrenmenin gerekliliği bilinci; bilgiye erişebilme, bilim ve teknolojideki gelişmeleri izleme ve kendini sürekli yenileme becerisi. 3
11) Mühendislik problemlerinin incelenmesi için deney tasarlama, deney yapma, veri toplama, sonuçları analiz etme ve yorumlama becerisi.

Öğrenme Etkinliği ve Öğretme Yöntemleri

Ölçme ve Değerlendirme Yöntemleri ve Kriterleri

Yazılı Sınav (Açık uçlu sorular, çoktan seçmeli, doğru yanlış, eşleştirme, boşluk doldurma, sıralama)

Ölçme ve Değerlendirme

Yarıyıl İçi Çalışmaları Aktivite Sayısı Katkı Payı
Arazi Çalışması 1 % 5
Seminer 1 % 15
Ara Sınavlar 1 % 20
Final 1 % 60
Toplam % 100
YARIYIL İÇİ ÇALIŞMALARININ BAŞARI NOTU KATKISI % 40
YARIYIL SONU ÇALIŞMALARININ BAŞARI NOTUNA KATKISI % 60
Toplam % 100

İş Yükü ve AKTS Kredisi Hesaplaması

Aktiviteler Aktivite Sayısı Süre (Saat) İş Yükü
Ders Saati 15 3 45
Uygulama 1 15 15
Arazi Çalışması 2 10 20
Sınıf Dışı Ders Çalışması 2 5 10
Sunum / Seminer 1 10 10
Ödevler 2 10 20
Ara Sınavlar 1 10 10
Final 1 10 10
Toplam İş Yükü 140