Sosyoloji
Lisans	TYYÇ: 6. Düzey	QF-EHEA: 1. Düzey	EQF-LLL: 6. Düzey

Ders Genel Tanıtım Bilgileri

Ders Kodu:

SOS426

Ders İsmi:

Mekan ve Zaman Sosyolojisi

Ders Yarıyılı:

Bahar

Ders Kredileri:

Teorik	Pratik	Kredi	AKTS
3	0	3	5

Öğretim Dili:

Ders Koşulu:

Ders İş Deneyimini Gerektiriyor mu?:

Hayır

Dersin Türü:

Bölüm Seçmeli

Dersin Seviyesi:

Lisans

TYYÇ:6. Düzey

QF-EHEA:1. Düzey

EQF-LLL:6. Düzey

Dersin Veriliş Şekli:

Yüz yüze

Dersin Koordinatörü:

Prof. Dr. ESRA KÖTEN

Dersi Veren(ler):

Öğr.Gör. ALPER ÇELİKEL

Dersin Yardımcıları:

Dersin Amaç ve İçeriği

Dersin Amacı:

Bu dersin amacı zaman ve mekan üzerine sosyolojik değerlendirmeleri ortaya koymaktır.

Dersin İçeriği:

Zaman doğrusal olarak uzanan bir düzlem halinde mi gerçekleşir yoksa çok daha karmaşık bir hareketimi vardır? Saat zamanının ve haritaların keşfi neden önemlidir? En önemlisi zaman ve mekan hep varsayıldığı gibi birbirinden ayırabileceğimiz unsurlar mıdır? Bu ders öğrencileri bu türden soru ve sorunları düşündürmeyi hedeflemektedir. Zaman ve mekanın toplumsal hayat üzerindeki belirleyiciliği, değişen zaman ve mekan kavramları ve bunların sosyal, ekonomik ve kültürel hayattaki değişimlerle olan ilişkisi kurulacaktır. Mekanın basitçe cansız ve etkisiz bir unsur olmadığı, zamanın da saatler, günler ve aylarla sınırları çizilebilecek doğrusal zaman kurgusundan ibaret olmayabileceği tartışılacaktır. Mekanın inşası yolu ile toplumsal hayatın, birey varoluşlarının ve kimlik inşası arasındaki ilişki ve süreçler eleştirel olarak ele alınacaktır.

Öğrenme Kazanımları

Bu dersi başarıyla tamamlayabilen öğrenciler;

Öğrenme Kazanımları

1 - Bilgi
Kuramsal - Olgusal
1) Zaman ve mekan çalışmalarına yönelik temel yaklaşımları açıklar.
2 - Beceriler
Bilişsel - Uygulamalı
3 - Yetkinlikler
İletişim ve Sosyal Yetkinlik
1) Mekan deneyimlerine dönük kuramları açıklar.
2) Toplumsal cinsiyet ve uzam ilişkisini tanımlar.
Öğrenme Yetkinliği
1) Zaman ve mekan algısının farklı boyutlarını tartışır.
2) Değişen zaman algısını açıklar.
Alana Özgü Yetkinlik
Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği

Ders Akış Planı

Hafta	Konu	Ön Hazırlık
1)	• Giriş İzlence Dağıtımı • İzlenceler hakkında bilgilendirme • Drsv işleyişini ele almak	İzlence tartışması
2)	• Zaman ve Mekan çalışmalarına yönelik temel yaklaşımları açıklamak • Zaman ve mekan algısının farklı boyutlarını tartışmak • Değişen zaman algını açıklamak • Mekan deneyimlerine dönük kuramları açıklamak	Urry, John. “Yer Tüketiminde Zaman ve Mekan”. Mekanları Tüketmek. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 1999, 11-49. Harvey, David. “Mekan ve Zaman Deneyimi”. Postmodernliğin Durumu, Kültürel Değişimin Kökenleri, İstanbul: Metis Yayınları, 1999 [1997], 227-360. Hubbard, Phil; Kitchin, Rob; and Valentine, Gill. Key Thinkers on Space and Place. Sage Publications Ltd. 2004.
3)	• Coğrafi tahayyüllerin oluşum süreçlerini tartışmak • Oryantalist bakış açısını açıklamak • İmgesel coğrafyalar ve iktidar ilişkisini tanımlamak • Mekan politikasını değerlendirmek	• Kolektif. Mekanın Poetikası, Mekanın Politikası. “ Osmanlı İstanbulu ve Britanya Oryantalizmi” İstanbul. Pera Müzesi Yayınları Sempozyum Dizisi. 2011 • Said Edward, (2013) Şarkiyatçılık, çev: Berna Ünler, İstanbul: Metis Yay. • Clifford James, (2007) “Oryantalizm Üzerine” Ed. Aytaç Yıldız (Oryantalizm-Tartışma Metinleri), Ankara: Doğu- Batı Yay.
4)	• Mekan ve kimlik ilişkisini açıklama • Mekan ve kimlik arasındaki çatışan öğeleri değerlendirme • Mekanının kimliği oluşturmadaki yerini açıklama	Anderson, B. Hayali Cemaatler. İstanbul: Metis, 2007 Bora, T. (Der) Taşraya Bakmak. İstanbul: İletişim, 2013 Cantek F.Ş: "Yaban"lar Ve Yerliler: Başkent Olma Sürecinde Ankara. İstanbul: İletişim, 2011
5)	• Ara sınav	Ara Sınav
6)	• Kolonyalizm sonrası dönemi açıklamak • Kolonyal dönem ve kolonyal dönem sonrası kültürel değişimleri çözümlemek • İki farklı dönemde değişik iktidar stratejilerini tartışmak	Ania Loomba. Kolonyalizm – Postkolonyalizm. İstanbul: Ayrıntı, 2000 F. Fanon: Yeryüzünün Lanetlileri. İstanbul: (Versus Kitap,2007 Yeğenoğlu, M. Sömürgeci Fanteziler. Istanbul: Metis, 2003
7)	• Uzam ve toplumsal cinsiyet ilişkilerini açıklamak • Değişen uzamlarda toplumsal cinsiyet ve iktidar ilişkisini tartışmak • Toplumsal cinsiyet ve uzam ilişkisini tanımlamak	Butler, J., Cinsiyet Belası: (Feminizm ve Kimliğin Altüst Edilmesi). Istanbul: Metis, 2008 Nira-Yuval, D., Cinsiyet ve Millet. İstanbul: İletişim, 2003 Çur, Arzu. “Kadınlar: Taşranın Yurtsuzları”. Taşraya Bakmak. Der. Bora, Tanıl. İstanbul: İletişim, 2010 [2005], 115-136.
8)	• Ekonomik farklılık ve mekan ilişkisine dönük kuramları açıklamak • Ekonomik farklılık ve mekan ilişkisinin yapısını tanımlamak • Mekan ve üretim tüketim ilişkisini çözümlemek	Harvey, David. “Postmodernliğin Durumu, Kültürel Değişimin Kökenleri, İstanbul: Metis Yayınları, 1999 Yasin Durak. Emeğin Tevekkülü: Konya’da İşçi-İşveren İlişkileri ve Dindarlık. İstanbul: İletişim, 2013 Beng Huat C: “Ekonomi ile Irk arasında”: Singapurr’un Asyalılaşması. Mekan, Kültür, İktidar. İstanbul: İletişim , 2005
9)	• Ara sınav	Ara sınav
10)	İktidar ve Mekan ilişkisini tanımlamak İktidarın üretildiği yerler olarak mekanın üretimini vurgulamak Değişik iktidar biçimleri ve mekan politikalarını çözümlemek	Foucault. M,. Hapishanenin Doğuşu. Ankara: İmge, 2013 Scott, James. Devlet Gibi Görmek. İstanbul: Versus, 2008 Giddens, Antony. Modernliğin Sonuçları. İstanbul: Ayrıntı, 2010
11)	• Tren çizelgeleri ile sanayileşme bağlamında zaman ve mekan ilişkisini açıklamak • Üretim ve tüketim süreçleri ve ilişkilerinde yaşanan değişimleri çözümlemek	De Certeau, Michel. Gündelik Hayatın Keşfi I. Ankara: Dost Yay, 2008, s. ‘Uzam anlatıları’ s. 214-237. Giddens, Antony. Modernliğin Sonuçları. İstanbul: Ayrıntı, 2010, s. 9-55 Harvey, David. Postmodernliğin Durumu. İstanbul: Metis Yay, 2010, s.15-55.
12)	• Zaman ve Mekanın üretimini açıklamak • Değişen zaman ve mekan algılarını çözümlemek • Zaman ve mekanın üretim kanallarını açıklamak	Bali, Rıfat. Tarz-ı Hayat'tan Life-Style'a Yeni Seçkinler, Yeni Mekanlar, Yeni Yaşamlar. İstanbul: İletişim Yay, 2007, s.110-134 Giddens, Anthony. 1. Bölüm. Modernliğin Sonuçları. İstanbul: Ayrıntı yayınları, 2010, 9-55 Simmel, George. “Metropol ve Zihinsel Hayat”. Bireysellik ve kültür. İstanbul: Metis Yayınları, 2009. 317-329
13)	• Mekan ve toplum ilişkisini açıklama • Mekanların değişen tanımlarını değerlendirme • Toplumsal yapının mekan ile ilşkisini ortaya koyma	Lefebvre, Henri. Mekanın Üretimi. İstanbul: Sel Yayınları Jean-Luc Godard. “Onun hakkında Bildiğim iki veya Üç Şey”, 1967
14)	• Zamanın değişim anlayışını endüstri toplumları üzerinden açıklamak • Modern ve Postmodern toplumların zaman algısını değerlendirmek • Modern öncesi zaman kavramını açıklamak	İlgili okumalar üzerinden grup tartışması

Kaynaklar

Ders Notları / Kitaplar:	Harvey, David. “Mekan ve Zaman Deneyimi”. Postmodernliğin Durumu, Kültürel Değişimin Kökenleri, İstanbul: Metis Yayınları, 1999 [1997], 227-360.
Diğer Kaynaklar:	Harvey, David. “Mekan ve Zaman Deneyimi”. Postmodernliğin Durumu, Kültürel Değişimin Kökenleri, İstanbul: Metis Yayınları, 1999 [1997], 227-360.

Ders - Program Öğrenme Kazanım İlişkisi

Ders Öğrenme Kazanımları	1	2	3	4	5
Program Kazanımları
1) Edindiği kuramsal bilgilerle toplumsal olayları yorumlayabilme yetisi ve eleştirel bakış kazanır.
2) Disiplinler arası çalışma yapabilmek için diğer disiplinlere ilişkin bilgi sahibi olur ve yaşam boyu öğrenmeye açık olur.
3) Alanda araştırma yürütülürken verilerin toplanması, yorumlanması, duyurulması aşamalarında toplumsal, bilimsel ve etik değerleri gözetme yeterliliğine sahip olur.
4) En az bir yabancı dili iyi düzeyde, bir yabancı dili ise giriş düzeyinde bilerek mezun olur.
5) İyi bir gözlem kabiliyeti olan ve empati kurabilen bir mesleki duruş kazanır.
6) Sosyal bilim alanında yerel, ulusal ve uluslararası verileri toplama ve araştırma yapma becerisi kazanır.
7) Uzman ya da uzman olmayan dinleyici gruplarına alanları ile ilgili ya da toplumsal konularda açıklamalar yapabilir, onları bilgilendirir ve onlara düşüncelerini, problemleri ve çözümlerini açık bir biçimde yazılı ve sözlü aktarabilir.
8) Çeşitli staj programlarını ve uygulamalı çalışmaları benimser.
9) Kamuda ya da özel sektörde araştırmacı, danışman veya uzman olarak çalışabilecek bilgi birikimi edinir.
10) TÜBİTAK, YÖK ve TÜBA’nın ve evrensel bilimin kabul ve teşvik ettiği etik kurallara; araştırmaları, eğitimi ve yayınları kapsamında uyar.

Ders - Öğrenme Kazanımı İlişkisi

Etkisi Yok	1 En Düşük	2 Düşük	3 Orta	4 Yüksek	5 En Yüksek

	Dersin Program Kazanımlarına Etkisi	Katkı Payı
1)	Edindiği kuramsal bilgilerle toplumsal olayları yorumlayabilme yetisi ve eleştirel bakış kazanır.	5
2)	Disiplinler arası çalışma yapabilmek için diğer disiplinlere ilişkin bilgi sahibi olur ve yaşam boyu öğrenmeye açık olur.	5
3)	Alanda araştırma yürütülürken verilerin toplanması, yorumlanması, duyurulması aşamalarında toplumsal, bilimsel ve etik değerleri gözetme yeterliliğine sahip olur.
4)	En az bir yabancı dili iyi düzeyde, bir yabancı dili ise giriş düzeyinde bilerek mezun olur.
5)	İyi bir gözlem kabiliyeti olan ve empati kurabilen bir mesleki duruş kazanır.
6)	Sosyal bilim alanında yerel, ulusal ve uluslararası verileri toplama ve araştırma yapma becerisi kazanır.
7)	Uzman ya da uzman olmayan dinleyici gruplarına alanları ile ilgili ya da toplumsal konularda açıklamalar yapabilir, onları bilgilendirir ve onlara düşüncelerini, problemleri ve çözümlerini açık bir biçimde yazılı ve sözlü aktarabilir.
8)	Çeşitli staj programlarını ve uygulamalı çalışmaları benimser.
9)	Kamuda ya da özel sektörde araştırmacı, danışman veya uzman olarak çalışabilecek bilgi birikimi edinir.
10)	TÜBİTAK, YÖK ve TÜBA’nın ve evrensel bilimin kabul ve teşvik ettiği etik kurallara; araştırmaları, eğitimi ve yayınları kapsamında uyar.

Öğrenme Etkinliği ve Öğretme Yöntemleri

Anlatım
Ders
Okuma
Soru cevap/ Tartışma

Ölçme ve Değerlendirme Yöntemleri ve Kriterleri

Yazılı Sınav (Açık uçlu sorular, çoktan seçmeli, doğru yanlış, eşleştirme, boşluk doldurma, sıralama)

Ölçme ve Değerlendirme

Yarıyıl İçi Çalışmaları	Aktivite Sayısı	Katkı Payı
Ara Sınavlar	1	% 40
Final	1	% 60
Toplam		% 100
YARIYIL İÇİ ÇALIŞMALARININ BAŞARI NOTU KATKISI		% 40
YARIYIL SONU ÇALIŞMALARININ BAŞARI NOTUNA KATKISI		% 60
Toplam		% 100

İş Yükü ve AKTS Kredisi Hesaplaması

Aktiviteler	Aktivite Sayısı	İş Yükü
Ders Saati	14	42
Sınıf Dışı Ders Çalışması	13	65
Sunum / Seminer	7	7
Ödevler	1	3
Küçük Sınavlar	1	1
Ara Sınavlar	1	3
Final	2	18
Toplam İş Yükü		139