Hafta |
Konu |
Ön Hazırlık |
1) |
Bilim nedir? Bilimlerin felsefesi ve bilim felsefesi kavramları/ Bilimsellik sorunu/ Bir bilgi sorunu olarak bilimsellik sorunu. / 19. yüzyılda Pozitivizm (Olguculuk). Bilimde modelleme / Bilimin yöntemi/yöntemleri, teknikleri ve kuramlar |
Alex Rosenberg, Bilim Felsefesi Çağdaş Bir Giriş, Çev: İbrahim Yıldız,
Dipnot Yayınları, Ankara, 2015 |
2) |
Bacon ve Novum Organum: Aristoteles’in epagogesi ve Bacon’ın tümevarımı aynı şeyi mi ifade eder? / Hume ve tümevarım sorunu./ Bilimde tümevarımı kullanmanın akla uygunluğu |
Alex Rosenberg, Bilim Felsefesi Çağdaş Bir Giriş, Çev: İbrahim Yıldız,
Dipnot Yayınları, Ankara, 2015 |
3) |
Model ve bilimsel açıklamada model kullanımı. Mantıksal Pozitivizmin felsefesindeki ortak yöntem: Tümdengelimci-Yasabilimsel model (Deductive-Nomological Model/Türkçe kısaltmalarla: T-Y) ya da uygun yasa modeli. Hempel ve açıklamanın mantığı üzerindeki çalışmaları. Bilimsel açıklamada Hempel’in kullandığı model. Popper-Hempel açıklama modeli. ‘Açıklayıcı Doğa Yasası’nın anlamı. Açıklayıcı yasanın tarihte ve tarihsel bilimlerdeki yararı |
Alex Rosenberg, Bilim Felsefesi Çağdaş Bir Giriş, Çev: İbrahim Yıldız,
Dipnot Yayınları, Ankara, 2015 |
4) |
Yeni-pozitivizm ve felsefeye bilimsel yaklaşım. Metafizik-bilim çatışması./ Viyana Çevresi’nin ideali: Birleşik/bütünleşik bilim ve bilimde ilerleme. Olasılık temelli doğrulama ile kuram testi |
Alex Rosenberg, Bilim Felsefesi Çağdaş Bir Giriş, Çev: İbrahim Yıldız,
Dipnot Yayınları, Ankara, 2015 |
5) |
Olasılık teorileri, olasılığa ilişkin çeşitli yaklaşımlar, bilimde-bilimsel araştırmada olasılık |
Alex Rosenberg, Bilim Felsefesi Çağdaş Bir Giriş, Çev: İbrahim Yıldız,
Dipnot Yayınları, Ankara, 2015 |
6) |
Epistemolojik holizm (bütüncülük) ve Quine-Duhem savı: “Two Dogmas of Empiricism (Deneyciliğin İki Dogması)”. Duhem’in eleştirisi. Bir bilim önermesini kendisiyle ilişkili diğer kuramlardan yalıtarak doğrulamak/onamak olanaklı mıdır? Tek bir bilim kuramı yalıtılmış biçimde sınanabilir mi, yoksa bir kuramın sınanması her zaman diğer kuram ve varsayımların sınanmasına mı bağlıdır? |
Alex Rosenberg, Bilim Felsefesi Çağdaş Bir Giriş, Çev: İbrahim Yıldız,
Dipnot Yayınları, Ankara, 2015 |
7) |
Karl R. Popper ve olasılık temelli doğrulamanın eleştirisi. Yanlışlama yolu ile kuram testi . Bilimsel Keşfin Mantığı. Popper’in tümevarım sorununa önerdiği çözüm |
Alex Rosenberg, Bilim Felsefesi Çağdaş Bir Giriş, Çev: İbrahim Yıldız,
Dipnot Yayınları, Ankara, 2015 |
8) |
Bilim Tarihinde yeni bir yaklaşım: Alexandre Koyré ve bilim tarihi üzerine çalışmaları. Alexandre Koyré’nin Bilim Tarihi Yazıları (Yeniçağ Biliminin Doğuşu)’ndan seçmeler |
Alex Rosenberg, Bilim Felsefesi Çağdaş Bir Giriş, Çev: İbrahim Yıldız,
Dipnot Yayınları, Ankara, 2015 |
9) |
Thomas Kuhn ve Bilimsel Devrimlerin Yapısı. Normal bilim ve bulmaca çözüşü. Paradigma çerçevesinde yürüyen bilimsel etkinlik |
Alex Rosenberg, Bilim Felsefesi Çağdaş Bir Giriş, Çev: İbrahim Yıldız,
Dipnot Yayınları, Ankara, 2015 |
10) |
Bilimde devrim. Bunalım ve bilimde devrimin zorunluluğu. Bilimde devrimler aracılığıyla ilerleme. Kuhn’un görüşüne bazı eleştiriler ve Kuhn’un yanıtı |
Alex Rosenberg, Bilim Felsefesi Çağdaş Bir Giriş, Çev: İbrahim Yıldız,
Dipnot Yayınları, Ankara, 2015 |
11) |
Paul K. Feyerabend ve anarşist bilim felsefesi. “Her şey uyar” ilkesi. Akla Veda, Bilgi Üzerine Üç Söyleşi, ve Yönteme Hayır adlı yapıtlardan bazı bölümlerin okunması |
Alex Rosenberg, Bilim Felsefesi Çağdaş Bir Giriş, Çev: İbrahim Yıldız,
Dipnot Yayınları, Ankara, 2015 |
12) |
Ara Sınav |
Alex Rosenberg, Bilim Felsefesi Çağdaş Bir Giriş, Çev: İbrahim Yıldız,
Dipnot Yayınları, Ankara, 2015 |
13) |
“İyi bir deneyci nasıl olunur?”. Feyerabend’ın çağdaş deneyciliğin iki koşuluna yönelttiği eleştiri |
Alex Rosenberg, Bilim Felsefesi Çağdaş Bir Giriş, Çev: İbrahim Yıldız,
Dipnot Yayınları, Ankara, 2015 |
14) |
Sunum |
Alex Rosenberg, Bilim Felsefesi Çağdaş Bir Giriş, Çev: İbrahim Yıldız,
Dipnot Yayınları, Ankara, 2015 |
15) |
Imre Lakatos ve Feyerabend’ı eleştirisi. |
Alex Rosenberg, Bilim Felsefesi Çağdaş Bir Giriş, Çev: İbrahim Yıldız,
Dipnot Yayınları, Ankara, 2015 |
16) |
Dersin değerlendirilmesi |
Alex Rosenberg, Bilim Felsefesi Çağdaş Bir Giriş, Çev: İbrahim Yıldız,
Dipnot Yayınları, Ankara, 2015 |
Ders Notları / Kitaplar: |
• Yıldırım, C. (2008). Bilimsel Düşünme Yöntemi. İstanbul : İmge Kitabevi.
• Yıldırım, C. (1996). Bilim Felsefesi. İstanbul : Remzi Kitabevi, 1996.
• Kuhn, T. (1996). Bilimsel Devrimlerin Yapısı. İstanbul : Kırmızı Yayınları.
|
Diğer Kaynaklar: |
E. B. Bolles (Yay.), Galileo’nun Buyruğu, trans.Nermin Arık, Ankara: TÜBİTAK Yayınları, 2000.Rudolf Carnap,“The Elimination of Metaphysics Through Logical Analysis of Language”, Logical Positivism, Yay. Alfred J. Ayer, New York: Free Press, 2002.Robin G. Collingwood, Doğa Tasarımı, çev. Kurtuluş Dinçer, Ankara: İmge Kitabevi Yayınları, 1999.Nicolaus Copernicus, Gökcisimlerinin Devinimleri Üzerine, çev. Saffet Babür, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2002.Kurtuluş Dinçer, Bilimsel Açıklamada Hempel Modeli, Ankara: TFK Yayınları, 1993.Pierre Duhem, Medieval Cosmology: Theories of Infinity, Place, Time, Void, and The Plurality of Worlds, çev. ve haz. Roger Ariew, Chicago: University of Chicago Press, 1985.Pierre Duhem, Roger Ariew, Essays in History and Philosophy of Science, çev. Peter Barker, London: Hackett Pub. Co, 1996.Pierre Duhem, Jules Vuillemin, The Aim and Structure of Physical Theory, çev.Philip Wiener, New Jersey: Princeton University Press, 1991.Galileo Galilei, Dialogues Concerning Two New Sciences, çev. Henry Crew ve Alfonso de Salvio, New York: Prometheus Books, 1991.Edward Grant, Ortaçağda Fizik Bilimleri, çev. Aykut Göker, Verso Yayınları, Ankara, 1986.Alexandre Koyré, Kapalı Dünyadan Sonsuz Evrene, çev. Aziz Yardımlı, İstanbul: İdea Yayınları, 1998.Imre Lakatos ve Alan Musgrave (Yay.), Criticism and the Growth of Knowledge, Cambridge: Cambridge University Press, 1970.Bryan Magee, Karl Popper’in Bilim Felsefesi ve Siyaset Kuramı, çev. Mete Tunçay, İstanbul: Remzi Kitabevi Yayınları, 1982.Gerard Radnitzky ve Gunnar Andersson (Yay.), The Structure and Development of Science, Boston: D. Reidel Pub. Co, 1979.Moritz Schlick, İlim ve Felsefe, çev. Hilmi Ziya Ülken, İstanbul: Vakit Yay., 1934.Richard Westfall, Modern Bilimin Oluşumu, çev. İsmail Hakkı Duru, Ankara: TÜBİTAK Yayınları, 1998.Peter Whitfield, Batı Biliminde Dönüm Noktaları, çev. Serdar Uslu, İstanbul: Küre Yayınları, 2008.John Worrall ve Elie Zahar (Yay.), Proofs and Refutations: The Logic Of Mathemetical Discovery, New York: Cambridge University Press, 1999. |
|
Dersin Program Kazanımlarına Etkisi |
Katkı Payı |
1) |
Edindiği kuramsal bilgilerle toplumsal olayları yorumlayabilme yetisi ve eleştirel bakış kazanır. |
|
2) |
Disiplinler arası çalışma yapabilmek için diğer disiplinlere ilişkin bilgi sahibi olur ve yaşam boyu öğrenmeye açık olur. |
5 |
3) |
Alanda araştırma yürütülürken verilerin toplanması, yorumlanması, duyurulması aşamalarında toplumsal, bilimsel ve etik değerleri gözetme yeterliliğine sahip olur. |
|
4) |
En az bir yabancı dili iyi düzeyde, bir yabancı dili ise giriş düzeyinde bilerek mezun olur. |
|
5) |
İyi bir gözlem kabiliyeti olan ve empati kurabilen bir mesleki duruş kazanır. |
|
6) |
Sosyal bilim alanında yerel, ulusal ve uluslararası verileri toplama ve araştırma yapma becerisi kazanır. |
|
7) |
Uzman ya da uzman olmayan dinleyici gruplarına alanları ile ilgili ya da toplumsal konularda açıklamalar yapabilir, onları bilgilendirir ve onlara düşüncelerini, problemleri ve çözümlerini açık bir biçimde yazılı ve sözlü aktarabilir. |
|
8) |
Çeşitli staj programlarını ve uygulamalı çalışmaları benimser. |
|
9) |
Kamuda ya da özel sektörde araştırmacı, danışman veya uzman olarak çalışabilecek bilgi birikimi edinir. |
|
10) |
TÜBİTAK, YÖK ve TÜBA’nın ve evrensel bilimin kabul ve teşvik ettiği etik kurallara; araştırmaları, eğitimi ve yayınları kapsamında uyar. |
|