FNCE403 Derivatives and Risk Managementİstanbul Okan ÜniversitesiAkademik Programlar Uluslararası Ticaret (İngilizce)Öğrenciler için Genel BilgiDiploma EkiErasmus BeyanıUlusal Yeterlilikler
Uluslararası Ticaret (İngilizce)
Lisans TYYÇ: 6. Düzey QF-EHEA: 1. Düzey EQF-LLL: 6. Düzey

Ders Genel Tanıtım Bilgileri

Ders Kodu: FNCE403
Ders İsmi: Derivatives and Risk Management
Ders Yarıyılı: Bahar
Ders Kredileri:
Teorik Pratik Kredi AKTS
3 0 3 6
Öğretim Dili: EN
Ders Koşulu:
Ders İş Deneyimini Gerektiriyor mu?: Hayır
Dersin Türü: Fakülte Seçmeli
Dersin Seviyesi:
Lisans TYYÇ:6. Düzey QF-EHEA:1. Düzey EQF-LLL:6. Düzey
Dersin Veriliş Şekli: Yüz yüze
Dersin Koordinatörü: Prof. Dr. GÖKÇE TUNÇ
Dersi Veren(ler): Prof. Dr. GÖKÇE TUNÇ
Dersin Yardımcıları:

Dersin Amaç ve İçeriği

Dersin Amacı: Bu dersin amacı, türev ürünleri; piyasa riski; karşı taraf riski; vadeli işlemler piyasası; vadeli menkul kıymet işlemleri; vadeli mal işlemleri; faiz oranı vadeli işlemleri; hedging; swaps; opsiyon piyasaları; hisse opsiyonları; opsiyonlarda alım satım stratejileri; binominal yöntem; Black-Scholes-Merton yöntemi konularının öğrencilere anlatılmasıdır.
Dersin İçeriği: Türev araçların özellikleri; Market riski; karşı taraf riski; vadeli işlem piyasalarının mekaniği; Hisse senedi endeksi vadeli işlemleri, emtia futures'ları; faiz oranı vadeli işlemleri; Türev kullanarak hedging stratejileri; vadeli ve vadeli işlem fiyatlarının belirlenmesi; takas; opsiyon piyasalarının mekaniği; hisse senedi opsiyonlarının özellikleri; opsiyonları içeren ticaret stratejileri; binom ağaçları; Siyah-Scholes-Merton modeli.

Öğrenme Kazanımları

Bu dersi başarıyla tamamlayabilen öğrenciler;
Öğrenme Kazanımları
1 - Bilgi
Kuramsal - Olgusal
1) finansal piyasalarda karşılaşacakları ürünlerin çoğunu tanımlar ve karşılaştırabilir
2) türev ürünlerin nasıl çalıştığını ve nasıl kullanıldığını açıklayabilmeli
3) türev ürünler ve bunların muhasebe süreçleri ile ilgili etik konuları tartışabilecektir
4) Türev enstrümanların nasıl fiyatlandırıldığını açıklamak ve vadeli ve spot fiyatlar arasındaki ilişki hakkında bazı önemli genel sonuçlar elde etmek
2 - Beceriler
Bilişsel - Uygulamalı
3 - Yetkinlikler
İletişim ve Sosyal Yetkinlik
Öğrenme Yetkinliği
Alana Özgü Yetkinlik
Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği

Ders Akış Planı

Hafta Konu Ön Hazırlık
1) • Ders izlencesinin tartışılması • Future, forward ve opsiyon sözleşmelerinin tanımlanması • Riskten korunan yatırımcı, spekülatör ve arbitraj yapan yatırımcı işlemlerinin açıklanması • Türev ürünlerin giderek artan öneminin tartışılması • Türev ürünlerin işlem gördüğü piyasaların yapılarının tanımlanması • Ders izlencesi • Türev ürün nedir? • Neden türev ürünler önemlidir? • Türev ürünler ne amaçla ve nasıl kullanılır? • Organize piyasalar ve tezgahüstü piyasalar • Uzlaşma fiyatı • Forward sözleşmelerde kısa ve uzun posizyonlarda kar • Future- Vadeli işlem sözleşmeleri • Arbitraj olanakları • Opsiyon sözleşmeleri • Türev ürünler ile ilgili etik kurallar
2) • Vadeli işlem sözleşmelerinin işleyişinin detaylı bir şekilde açıklanması • Sözleşmelerin özelliklerinin, piyasaların işleyiş kurallarının, günlük hesaplaşma kavramının, vadeli işlem sözleşmelerinin muhasebeleştirilmesinin açıklanması, • Forward sözleşmelerde alınan pozisyona göre kar ve zararlarının hesaplanması • Forward sözleşmelerde karşı taraf riskinin öneminin kavranması • Forward sözleşme çeşitlerinin sıralanması • Forward Sözleşmeleri • Örnek: Firmanın Forward Alması • Örnek: Firmanın Forward Satması • Forward Anlaşmalarında Temerrüt (Karşı Taraf Riski) • Forward Anlaşmalarında Teslimat ve Netleşme • Forward Anlaşmasının Sonuçlandırılması • Forward Sözleşme Çeşitleri
3) • Futures sözleşmelerinin tarihi gelişiminin anlatılması • Futures sözleşmelerinin özelliklerinin tartışılması • Günlük hesaplaşma işleminde hesaplamaların yapılması • Futures ve Forward işlemlerinin karşılaştırılması • Emir çeşitleri ve yatırımcı çeşitlerinin kavranması • Futures Sözleşmeleri • Hisse-Endeks Vadeli İşlemleri • Futures ve Forward İşlemleri Arasındaki Farklar • Futures Piyasalarında Teminatlandırma • Başlangıç teminatı • Sürdürme teminatı • Teminat Tamamlama Çağrısı (margin call) • Vadeli işlemlerde teminatlandırma Uzun Pozisyon • Kısa Pozisyondaki Yatırımcının Teminatlandırılması • Türkiye'de Vadeli İşlemler Piyasası (VİOP) • Vadeli Piyasalarda Teminat ve Kaldıraç • Finansal Krizler Sonrası Türev Ürünlerde Teminatlandırma • Yeni Türev Ürün Düzenlemeleri
4) • Riskten korunma işlemi ile ilgili genel konuların açıklanması • Varlık fiyatının değişimi dolayısıyla riske maruz kalan firmaların future sözleşmelerde alması gereken pozisyonun belirlenmesi • Firmaların riskten kaçınmamasını gerektiren teorik ve pratik nedenlerin tartışılması • Optimal hedge oranının hesaplanması • Hisse senedi endeks future sözleşmelerinin özelliklerinin açıklanması • Vadeli işlem sözleşmeleri hedging işlemlerinde kullanımı • Hedging karşıtı ve hedging taraftarı görüşler • Hisse senedi endeks future sözleşmeleri
5) • Opsiyon çeşitlerinin tanımlanması • Opsiyon fiyatlarını etkileyen faktörlerin açıklanması • Opsiyonlarda alım ve satım pozisyonlarının karşılaştırılması • Opsiyon çeşitlerinin incelenmesi • Opsiyon Çeşitleri • Opsiyon İşlemleri Yapan Yatırımcı Türleri • Opsiyon Fiyatlarını Etkileyen Faktörler • Opsiyonlarda Yatırım Pozisyonu • Opsiyonlarda Alım Pozisyonu • Opsiyon Satım Pozisyonu • Opsiyon Çeşitleri (Dayanak Varlık Grubuna Göre) • Hisse-Endeks Opsiyonları • Döviz Opsiyonları • Diğer Opsiyon Türleri • Borsa İstanbul Opsiyon Pazarı
6) • Opsiyon fiyatlarını etkileyen faktörlerin tartışılması • Avrupa-tipi opsiyon fiyatları, Amerikan-tipi opsiyon fiyatları ve dayanak varlık fiyatları ilişkisinin keşfedilmesi için birkaç arbitraj örneğinin incelenmesi • Alım-satım paritesinin açıklanması • Opsiyon fiyatlarını etkileyen faktörler • Varsayımlar • Opsiyon fiyatları için üst ve alt sınır • Alım-satım paritesi • Kar-payı dağıtmayan hisse senetlerinde alım opsiyonu • Kar-payı dağıtmayan hisse senetlerinde satım opsiyonu • Kar payı etkisi
7)
8) Ara Sınav
9) • Diğer türev araçların tanımlanması ve örneklendirilmesi • Farklı (Egzotik) Opsiyon Anlaşmaları • Dijital Opsiyonlar • Bariyerli Opsiyonlar • Asya Opsiyonları • Seçim Opsiyonları • Değişik Takas (Swap) Kontratları • Kredi Temmerüt Takasları (CDS)
10) • Türev araçların risk yönetiminde kullanımının açıklanması • Döviz Vadelileri (Futures) Kullanarak Kur Riskini Yönetmek • İhracatçı için Döviz Vadelileri (Futures) Kullanarak Kur Riskini Yönetmek • İthalatçının Döviz Riski ve Futures ile Yönetilmesi • Vadeli kontratlarla hisse portföylerin risk yönetimi • Opsiyon ürünlerinin Risk Yönetiminde kullanımı • Hisse endeks riskinin put opsiyonu ile yönetimi
11) • Opsiyon fiyatlama modelinin açıklanması • Opsiyon fiyatlarını etkileyen faktörlerin sıralanması • Opsiyon fiyatlarının bu faktöre duyarlılıklarının ölçülmesi • Black-Scholes Modeli • Opsiyon Fiyat Duyarlılıkları (Option Greeks) • Delta • Gamma • Teta • Vega • Rho
12) • Türev araç stratejilerinin tanımlanması • Bu stratejilerin kullanılmasında elde edilecek kar veya zararın örnek olaylarla hesaplanması • Artış Yönlü Yayılma stratejisi (bullish spread) • Azalış Yönlü Yayılma stratejisi (bearish spread) • Kelebek Tipi Yayılma (butterfly spread)
13) • Opsiyon fiyatlanmasında binomial modelin tanımlanması • Amerikan-tipi opsiyonların fiyatlanmasında kullanılan binomial modelin sayısal olarak formülasyonu • Binomial model • Amerikan tipi opsiyonlar • Binomial model formülleri
14) • Tekrar • İşlenen konuların tekrarı • Problem çözümü
15) • Final sınavı ile öğrencilerin değerlendirilmesi • Final sınavı

Kaynaklar

Ders Notları / Kitaplar: Options, Futures, and Other Derivatives
John C Hull
Pearson, 9th edition,2014
ISBN-13: 978-0133456318
Diğer Kaynaklar: Options, Futures, and Other Derivatives
John C Hull
Pearson, 9th edition,2014
ISBN-13: 978-0133456318

Ders - Program Öğrenme Kazanım İlişkisi

Ders Öğrenme Kazanımları

1

2

3

4

Program Kazanımları
1) Ortaöğretim düzeyinde kazanılan yeterliliklere dayalı olarak alanındaki güncel bilgileri içeren ders kitapları, uygulama araç-gereçleri ve diğer kaynaklarla desteklenen temel düzeydeki kuramsal ve uygulamalı bilgilere sahip olma.
2) - Alanında edindiği temel düzeydeki kuramsal ve uygulamalı bilgileri aynı alanda bir ileri eğitim düzeyinde veya aynı düzeydeki bir alanda kullanabilme becerileri kazanma. - Alanında edindiği temel düzeydeki bilgi ve becerileri kullanarak, verileri yorumlayabilme ve değerlendirebilme, sorunları tanımlayabilme, analiz edebilme, kanıtlara dayalı çözüm önerileri geliştirebilme.
3) - Alanı ile ilgili konularda sahip olduğu temel bilgi ve beceriler düzeyinde düşüncelerini yazılı ve sözlü iletişim yoluyla aktarabilme. - Alanı ile ilgili konularda düşüncelerini ve sorunlara ilişkin çözüm önerilerini uzman olan ve olmayan kişilerle paylaşabilme. - Bir yabancı dili en az Avrupa Dil Portföyü A2 Genel Düzeyi'nde kullanarak alanındaki bilgileri izleyebilme ve meslektaşları ile iletişim kurabilme. - Alanının gerektirdiği en az Avrupa Bilgisayar Kullanma Lisansı Temel Düzeyinde bilgisayar yazılımı ile birlikte bilişim ve iletişim teknolojilerini kullanabilme.
4) - Alanında edindiği temel düzeydeki bilgi ve becerileri eleştirel bir yaklaşımla değerlendirebilme, öğrenme gereksinimlerini belirleyebilme ve karşılayabilme. - Öğrenimini aynı alanda bir ileri eğitim düzeyine veya aynı düzeydeki bir mesleğe yönlendirebilme. - Yaşamboyu öğrenme bilinci kazanmış olma.
5) - Alanı ile ilgili verilerin toplanması, uygulanması ve sonuçlarının duyurulması aşamalarında toplumsal, bilimsel, kültürel ve etik değerlere sahip olma. - Sosyal hakların evrenselliği, sosyal adalet, kalite ve kültürel değerler ile çevre koruma, iş sağlığı ve güvenliği konularında yeterli bilince sahip olma.
6) - Alanı ile ilgili temel düzeydeki bir çalışmayı bağımsız olarak yürütebilme. - Alanı ile ilgili uygulamalarda karşılaşılan ve öngörülemeyen karmaşık sorunları çözmek için ekip üyesi olarak sorumluluk alabilme. - Sorumluluğu altında çalışanların bir proje çerçevesinde gelişimlerine yönelik etkinlikleri yürütebilme.
7) - Alanındaki güncel bilgileri içeren ders kitapları, uygulama araç-gereçleri ve diğer kaynaklarla desteklenen ileri düzeydeki kuramsal ve uygulamalı bilgilere sahip olma.
8) - Alanında edindiği ileri düzeydeki kuramsal ve uygulamalı bilgileri kullanabilme. - Alanında edindiği ileri düzeydeki bilgi ve becerileri kullanarak verileri yorumlayabilme ve değerlendirebilme, sorunları tanımlayabilme, analiz edebilme, araştırmalara ve kanıtlara dayalı çözüm önerileri geliştirebilme.
9) - Alanı ile ilgili konularda ilgili kişi ve kurumları bilgilendirebilme; düşüncelerini ve sorunlara ilişkin çözüm önerilerini yazılı ve sözlü olarak aktarabilme. - Alanı ile ilgili konularda düşüncelerini ve sorunlara ilişkin çözüm önerilerini nicel ve nitel verilerle destekleyerek uzman olan ve olmayan kişilerle paylaşabilme. -Toplumsal sorumluluk bilinci ile yaşadığı sosyal çevre için proje ve etkinlikler düzenleyebilme ve bunları uygulayabilme. - Bir yabancı dili en az Avrupa Dil Portföyü B1 Genel Düzeyi'nde kullanarak alanındaki bilgileri izleyebilme ve meslektaşları ile iletişim kurabilme. - Alanının gerektirdiği en az Avrupa Bilgisayar Kullanma Lisansı İleri Düzeyinde bilgisayar yazılımı ile birlikte bilişim ve iletişim teknolojilerini kullanabilme. - Alanı ile ilgili verilerin toplanması, yorumlanması, uygulanması ve sonuçlarının duyurulması aşamalarında toplumsal, bilimsel, kültürel ve etik değerlere uygun hareket etme. - Sosyal hakların evrenselliği, sosyal adalet, kalite kültürü ve kültürel değerlerin korunması ile çevre koruma, iş sağlığı ve güvenliği konularında yeterli bilince sahip olma.
10) - Alanında edindiği ileri düzeydeki bilgi ve becerileri eleştirel bir yaklaşımla değerlendirebilme, - Öğrenme gereksinimlerini belirleyebilme ve öğrenmesini yönlendirebilme. -Yaşamboyu öğrenmeye ilişkin olumlu tutum geliştirebilme.
11) - Alanı ile ilgili verilerin toplanması, yorumlanması, uygulanması ve sonuçlarının duyurulması aşamalarında toplumsal, bilimsel, kültürel ve etik değerlere uygun hareket etme. - Sosyal hakların evrenselliği, sosyal adalet, kalite kültürü ve kültürel değerlerin korunması ile çevre koruma, iş sağlığı ve güvenliği konularında yeterli bilince sahip olma.
12) - Alanı ile ilgili ileri düzeydeki bir çalışmayı bağımsız olarak yürütebilme. - Alanı ile ilgili uygulamalarda karşılaşılan ve öngörülemeyen karmaşık sorunları çözmek için bireysel ve ekip üyesi olarak sorumluluk alabilme. - Sorumluluğu altında çalışanların bir proje çerçevesinde gelişimlerine yönelik etkinlikleri planlayabilme ve yönetebilme.

Ders - Öğrenme Kazanımı İlişkisi

Etkisi Yok 1 En Düşük 2 Düşük 3 Orta 4 Yüksek 5 En Yüksek
           
Dersin Program Kazanımlarına Etkisi Katkı Payı
1) Ortaöğretim düzeyinde kazanılan yeterliliklere dayalı olarak alanındaki güncel bilgileri içeren ders kitapları, uygulama araç-gereçleri ve diğer kaynaklarla desteklenen temel düzeydeki kuramsal ve uygulamalı bilgilere sahip olma.
2) - Alanında edindiği temel düzeydeki kuramsal ve uygulamalı bilgileri aynı alanda bir ileri eğitim düzeyinde veya aynı düzeydeki bir alanda kullanabilme becerileri kazanma. - Alanında edindiği temel düzeydeki bilgi ve becerileri kullanarak, verileri yorumlayabilme ve değerlendirebilme, sorunları tanımlayabilme, analiz edebilme, kanıtlara dayalı çözüm önerileri geliştirebilme.
3) - Alanı ile ilgili konularda sahip olduğu temel bilgi ve beceriler düzeyinde düşüncelerini yazılı ve sözlü iletişim yoluyla aktarabilme. - Alanı ile ilgili konularda düşüncelerini ve sorunlara ilişkin çözüm önerilerini uzman olan ve olmayan kişilerle paylaşabilme. - Bir yabancı dili en az Avrupa Dil Portföyü A2 Genel Düzeyi'nde kullanarak alanındaki bilgileri izleyebilme ve meslektaşları ile iletişim kurabilme. - Alanının gerektirdiği en az Avrupa Bilgisayar Kullanma Lisansı Temel Düzeyinde bilgisayar yazılımı ile birlikte bilişim ve iletişim teknolojilerini kullanabilme.
4) - Alanında edindiği temel düzeydeki bilgi ve becerileri eleştirel bir yaklaşımla değerlendirebilme, öğrenme gereksinimlerini belirleyebilme ve karşılayabilme. - Öğrenimini aynı alanda bir ileri eğitim düzeyine veya aynı düzeydeki bir mesleğe yönlendirebilme. - Yaşamboyu öğrenme bilinci kazanmış olma.
5) - Alanı ile ilgili verilerin toplanması, uygulanması ve sonuçlarının duyurulması aşamalarında toplumsal, bilimsel, kültürel ve etik değerlere sahip olma. - Sosyal hakların evrenselliği, sosyal adalet, kalite ve kültürel değerler ile çevre koruma, iş sağlığı ve güvenliği konularında yeterli bilince sahip olma.
6) - Alanı ile ilgili temel düzeydeki bir çalışmayı bağımsız olarak yürütebilme. - Alanı ile ilgili uygulamalarda karşılaşılan ve öngörülemeyen karmaşık sorunları çözmek için ekip üyesi olarak sorumluluk alabilme. - Sorumluluğu altında çalışanların bir proje çerçevesinde gelişimlerine yönelik etkinlikleri yürütebilme.
7) - Alanındaki güncel bilgileri içeren ders kitapları, uygulama araç-gereçleri ve diğer kaynaklarla desteklenen ileri düzeydeki kuramsal ve uygulamalı bilgilere sahip olma.
8) - Alanında edindiği ileri düzeydeki kuramsal ve uygulamalı bilgileri kullanabilme. - Alanında edindiği ileri düzeydeki bilgi ve becerileri kullanarak verileri yorumlayabilme ve değerlendirebilme, sorunları tanımlayabilme, analiz edebilme, araştırmalara ve kanıtlara dayalı çözüm önerileri geliştirebilme.
9) - Alanı ile ilgili konularda ilgili kişi ve kurumları bilgilendirebilme; düşüncelerini ve sorunlara ilişkin çözüm önerilerini yazılı ve sözlü olarak aktarabilme. - Alanı ile ilgili konularda düşüncelerini ve sorunlara ilişkin çözüm önerilerini nicel ve nitel verilerle destekleyerek uzman olan ve olmayan kişilerle paylaşabilme. -Toplumsal sorumluluk bilinci ile yaşadığı sosyal çevre için proje ve etkinlikler düzenleyebilme ve bunları uygulayabilme. - Bir yabancı dili en az Avrupa Dil Portföyü B1 Genel Düzeyi'nde kullanarak alanındaki bilgileri izleyebilme ve meslektaşları ile iletişim kurabilme. - Alanının gerektirdiği en az Avrupa Bilgisayar Kullanma Lisansı İleri Düzeyinde bilgisayar yazılımı ile birlikte bilişim ve iletişim teknolojilerini kullanabilme. - Alanı ile ilgili verilerin toplanması, yorumlanması, uygulanması ve sonuçlarının duyurulması aşamalarında toplumsal, bilimsel, kültürel ve etik değerlere uygun hareket etme. - Sosyal hakların evrenselliği, sosyal adalet, kalite kültürü ve kültürel değerlerin korunması ile çevre koruma, iş sağlığı ve güvenliği konularında yeterli bilince sahip olma.
10) - Alanında edindiği ileri düzeydeki bilgi ve becerileri eleştirel bir yaklaşımla değerlendirebilme, - Öğrenme gereksinimlerini belirleyebilme ve öğrenmesini yönlendirebilme. -Yaşamboyu öğrenmeye ilişkin olumlu tutum geliştirebilme.
11) - Alanı ile ilgili verilerin toplanması, yorumlanması, uygulanması ve sonuçlarının duyurulması aşamalarında toplumsal, bilimsel, kültürel ve etik değerlere uygun hareket etme. - Sosyal hakların evrenselliği, sosyal adalet, kalite kültürü ve kültürel değerlerin korunması ile çevre koruma, iş sağlığı ve güvenliği konularında yeterli bilince sahip olma.
12) - Alanı ile ilgili ileri düzeydeki bir çalışmayı bağımsız olarak yürütebilme. - Alanı ile ilgili uygulamalarda karşılaşılan ve öngörülemeyen karmaşık sorunları çözmek için bireysel ve ekip üyesi olarak sorumluluk alabilme. - Sorumluluğu altında çalışanların bir proje çerçevesinde gelişimlerine yönelik etkinlikleri planlayabilme ve yönetebilme.

Öğrenme Etkinliği ve Öğretme Yöntemleri

Alan Çalışması
Akran Değerlendirmesi
Beyin fırtınası /Altı şapka
Bireysel çalışma ve ödevi
Ders

Ölçme ve Değerlendirme Yöntemleri ve Kriterleri

Ödev
Uygulama
Gözlem
Bireysel Proje
Grup Projesi
Sunum
Akran Değerlendirmesi

Ölçme ve Değerlendirme

Yarıyıl İçi Çalışmaları Aktivite Sayısı Katkı Payı
Devam 5 % 10
Küçük Sınavlar 3 % 15
Ödev 9 % 15
Ara Sınavlar 1 % 30
Final 1 % 30
Toplam % 100
YARIYIL İÇİ ÇALIŞMALARININ BAŞARI NOTU KATKISI % 70
YARIYIL SONU ÇALIŞMALARININ BAŞARI NOTUNA KATKISI % 30
Toplam % 100

İş Yükü ve AKTS Kredisi Hesaplaması

Aktiviteler Aktivite Sayısı İş Yükü
Ders Saati 16 48
Sınıf Dışı Ders Çalışması 16 64
Proje 1 6
Ödevler 5 10
Küçük Sınavlar 2 1
Ara Sınavlar 1 15
Final 1 22
Toplam İş Yükü 166