Mütercim Tercümanlık (Arapça)
Lisans	TYYÇ: 6. Düzey	QF-EHEA: 1. Düzey	EQF-LLL: 6. Düzey

Ders Genel Tanıtım Bilgileri

Ders Kodu:

MTAR483

Ders İsmi:

Geçmişte Çeviri ve Çevirmenlik

Ders Yarıyılı:

Güz

Ders Kredileri:

Teorik	Pratik	Kredi	AKTS
3	0	3	8

Öğretim Dili:

Ders Koşulu:

Ders İş Deneyimini Gerektiriyor mu?:

Hayır

Dersin Türü:

Zorunlu Ders

Dersin Seviyesi:

Lisans

TYYÇ:6. Düzey

QF-EHEA:1. Düzey

EQF-LLL:6. Düzey

Dersin Veriliş Şekli:

Yüz yüze

Dersin Koordinatörü:

Prof. Dr. CEMAL DEMİRCİOĞLU

Dersi Veren(ler):

Prof. Dr. CEMAL DEMİRCİOĞLU

Dersin Yardımcıları:

Dersin Amaç ve İçeriği

Dersin Amacı:

Tarihi bağlam içerisinde Avrupa ve Asya çeviri gelenekleri incelenir, çevirmenlerin kültürlerarası aktörler olarak pratikleri ve rolleri üstünde durulur.
Öğrencilerin, hem Avrupa hem de Asya çeviri geleneklerindeki etkinliklerin temel tarihsel çizgilerini izleyebilmesi, farklı kültürlerdeki geçmiş çeviri olguları ile çağdaş çeviri kuramları arasında tarihsel bağlantıları kurabilmesi, ilgili geleneklerde çeviri terim ve kavramlarının soykütüğü ile çevirmenlik mesleği ve çeviriyle ilgili kurumlar hakkında bilgi birikimi oluşturması, çalıştığı dil ve kültürlere özgü çeviri söylemleri, çevirmen davranış ve tutumları konusunda bilgi sahibi olması beklenir.

Dersin İçeriği:

Haftalık program:

1. Hafta Çeviri tarihi, araştırma alanları ve araştırma soruları
2. Hafta “Batı”da çeviri ve aktarım olgusu: Latin geleneğine kısa bir bakış
3-4. Hafta “Doğu”da çeviri ve aktarım olgusu: Arap geleneği
5. Hafta Türk geleneği: Türkçede çeviriyle ilgili terim ve kavramlar
6. Hafta Eski Türklerde çeviri etkinliği: Uygur dönemi
7. Hafta Ara sınav I
8. Hafta Osmanlılarda çeviri etkinliği, Tercümanlık kurumu
9-10.Hafta Tanzimat döneminde Avrupa’dan yapılan çeviriler
11. Hafta Tanzimat sonrası dönemde çeviri üzerine tartışmalar: 1897 Klasikler Tartışması
12. Hafta Ara Sınav II
13-14.Hafta Cumhuriyet döneminde çeviri etkinliği; çeviri üzerine söylemler

Öğrenme Kazanımları

Bu dersi başarıyla tamamlayabilen öğrenciler;

Öğrenme Kazanımları

1 - Bilgi
Kuramsal - Olgusal
1) Öğrenciler hem Avrupa hem de Asya çeviri geleneklerindeki etkinliklerin temel tarihsel çizgilerini izler.
2) Öğrenciler farklı kültürlerdeki geçmiş çeviri olguları ile çağdaş çeviri kuramları arasında tarihsel bağlantıları kurar.
3) Öğrenciler İlgili geleneklerde çeviri terim ve kavramlarının soykütüğü hakkında bilgilidir.
4) Öğrenciler ilgili çeviri geleneklerinde çevirmenlik mesleği ve çeviriyle ilgili kurumlar hakkında bilgilidir.
5) Öğrenciler çalıştığı dil ve kültürlere özgü çeviri söylemleri ile çevirmen davranış ve tutumları konusunda bilgilidir.
6) Öğrenciler çeviribilim alanında lisansüstü çalışmalara başlayabilecek düzeyde temel bir kuramsal-kavramsal çerçeve sahibidir.
2 - Beceriler
Bilişsel - Uygulamalı
3 - Yetkinlikler
İletişim ve Sosyal Yetkinlik
Öğrenme Yetkinliği
Alana Özgü Yetkinlik
Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği

Ders Akış Planı

Hafta	Konu	Ön Hazırlık
1)	Çeviri tarihi, araştırma alanları ve araştırma soruları	Demircioğlu, Cemal (2016) Çeviribilimde Tarih ve Tarihyazımı, İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, Bkz: 1. Bölüm. Tahir- Gürçağlar, Şehnaz (2011) Çevirinin ABC’si, İstanbul: Say Yayınları. Bkz: 2. bölüm
2)	“Batı”da çeviri ve aktarım olgusu: Latin geleneğine kısa bir bakış	Bassnett, Susan (2002) Translation Studies. 3rd ed. Landon&NewYork: Methuen. CHAPTER 2: History of Translation Theory, pp.45-78. Yücel, Faruk (2007) Tarihsel ve Kuramsal Açıdan Çeviri Edimi, Ankara: Dost Yayınları. Yazıcı, Mine (2005) Çeviribilimin Temel Kavram ve Kuramları. İstanbul: Multilingual Yayınları. II. BÖLÜM: Tarihte Çeviri – Temel Kavramlar, pp.29-37 ve III. BÖLÜM: Geçmişte Çeviri Etkinliği, pp.38-43 ile pp.64-68.
3)	“Doğu”da çeviri ve aktarım olgusu: Arap geleneği	Baker, Mona (1998) “Arabic Tradition” in Routledge Encyclopedia of Translation Studies, Mona Baker (ed.). London and New York: Routledge, 316-325. [Çeviren: Figen Tuncer, Okan Üniversitesi Çeviribilim Bölümü Lisans Bitirme Projesi, 2010. Her hakkı saklıdır] Suçin, Mehmet Hakkı (forthcoming) “Arapça Çeviri Geleneği: Altın Dönem”. Journal of Turkish Studies, Cem Dilçin Armağanı, Zehra Toska (ed.). Harvard University Department of Near Eastern Languages and Civilizations. Sarıkaya, Muammer (2003) “el-Cahız’dan es-Safedî’ye Çeviri Teorisi” Bilimname Düşünce Platformu, Sayı III, 2003/3, 133-151. Demircioğlu, Cemal (2013) “El-Cahız’dan Manastırlı Mehmet Rıfat’a: Arap Çeviri Kuramcıları ile Osmanlı Mütercimleri Arasındaki Bağlantılar” Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume, 8/13 Fall 2013, pp. 739-759.
4)	“Doğu”da çeviri ve aktarım olgusu: Arap geleneği	Baker, Mona (1998) “Arabic Tradition” in Routledge Encyclopedia of Translation Studies, Mona Baker (ed.). London and New York: Routledge, 316-325. [Çeviren: Figen Tuncer, Okan Üniversitesi Çeviribilim Bölümü Lisans Bitirme Projesi, 2010. Her hakkı saklıdır] Suçin, Mehmet Hakkı (forthcoming) “Arapça Çeviri Geleneği: Altın Dönem”. Journal of Turkish Studies, Cem Dilçin Armağanı, Zehra Toska (ed.). Harvard University Department of Near Eastern Languages and Civilizations. Sarıkaya, Muammer (2003) “el-Cahız’dan es-Safedî’ye Çeviri Teorisi” Bilimname Düşünce Platformu, Sayı III, 2003/3, 133-151. Demircioğlu, Cemal (2013) “El-Cahız’dan Manastırlı Mehmet Rıfat’a: Arap Çeviri Kuramcıları ile Osmanlı Mütercimleri Arasındaki Bağlantılar” Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume, 8/13 Fall 2013, pp. 739-759.
5)	Türk geleneği: Türkçede çeviriyle ilgili terim ve kavramlar	Demircioğlu, Cemal (2005) CHAPTER 2: “A Historical Overview: Turkish Terms/Concepts for “Translation” from the Pre-Ottoman to Ottoman Periods” in From Discourse to Practice: Rethinking “Translation” (Terceme) and Related Practices of Text Production in the Late Ottoman Literary Tradition. Unpublished Doctoral Thesis, Boğaziçi University, İstanbul. Electronically available from: http://www.transint.boun.edu.tr/tezler/CemalDemircioglu.pdf
6)	Eski Türklerde çeviri etkinliği: Uygur dönemi	Tekin, Şinasi (1995) “Eski Türklerde Tercüme Faaliyetleri”: paper presented in the regular seminars arranged by Saliha Paker for the contribution to the first Ph.D. courses in 1995 on “History of Translation in Ottoman/Turkish Society”, at the department of Translation and Interpreting of Boğaziçi University. Published by Journal of Turkish Studies, Harvard University Department of Near Eastern Languages and Civilizations, 2009.
7)	Midterm
8)	Osmanlılarda çeviri etkinliği, Tercümanlık kurumu	Orhonlu, Cengiz (1993) “Tercüman” İslam Ansiklopedisi, 12/1, Ankara: MEB. Paker, Saliha (1998) “Turkish Tradition” in Routledge Encyclopedia of Translation Studies, Mona Baker (ed.). London and New York: Routledge, 571-582.
9)	Tanzimat döneminde Avrupa’dan yapılan çeviriler	Paker, Saliha (1987) “Tanzimat Döneminde Avrupa Edebiyatından Çeviriler, Çoğul-dizge Kuramı Açısından Bir Değerlendirme” in Metis Çeviri, Volume 1. Translated from the English by Ali Tükel, 31-43. Demircioğlu, Cemal (2003) “19. Yüzyıl Sonu Türk Edebiyatında ‘Tercüme’ Kavramı” Journal of Turkish Studies, 27/II, Harvard University Department of Near Eastern Languages and Civilizations, pp. 13-31. Berk, Özlem (2006) “Translating the “West”: The Position of Translated Western Literature within the Turkish Literary Polysystem” in Ri.L.Un.E., No. 4, 1-18, Electronically available from: http://www.rilune.org/ENGLISH/mono4/Berk_Rilune4_2006.pdf
10)	Tanzimat döneminde Avrupa’dan yapılan çeviriler	Paker, Saliha (1987) “Tanzimat Döneminde Avrupa Edebiyatından Çeviriler, Çoğul-dizge Kuramı Açısından Bir Değerlendirme” in Metis Çeviri, Volume 1. Translated from the English by Ali Tükel, 31-43. Demircioğlu, Cemal (2003) “19. Yüzyıl Sonu Türk Edebiyatında ‘Tercüme’ Kavramı” Journal of Turkish Studies, 27/II, Harvard University Department of Near Eastern Languages and Civilizations, pp. 13-31. Berk, Özlem (2006) “Translating the “West”: The Position of Translated Western Literature within the Turkish Literary Polysystem” in Ri.L.Un.E., No. 4, 1-18, Electronically available from: http://www.rilune.org/ENGLISH/mono4/Berk_Rilune4_2006.pdf
11)	Tanzimat sonrası dönemde çeviri üzerine tartışmalar: 1897 Klasikler Tartışması	Paker, Saliha (2006) “Ottoman Conceptions of Translation and its Practice: The 1897 ‘Classics Debate’ as a Focus for Examining Change”, in Translating Others, Vol. 2, Theo Hermans (ed), St. Jerome, Manchester, 325-348. Demircioğlu, Cemal (2003) “19. Yüzyıl Sonu Türk Edebiyatında ‘Tercüme’ Kavramı” Journal of Turkish Studies, 27/II, Harvard University Department of Near Eastern Languages and Civilizations, pp. 13-31.
12)	Midterm II
13)	Cumhuriyet döneminde çeviri etkinliği; çeviri üzerine söylemler	Tahir-Gürçağlar, Şehnaz (2005) Kapılar: Çeviri Tarihine Yaklaşımlar, İstanbul: Scala Yayıncılık. III. BÖLÜM: Türkiye’de Çevirmen Üzerine Söylemler, pp.83-119.
14)	Cumhuriyet döneminde çeviri etkinliği; çeviri üzerine söylemler	Tahir-Gürçağlar, Şehnaz (2005) Kapılar: Çeviri Tarihine Yaklaşımlar, İstanbul: Scala Yayıncılık. III. BÖLÜM: Türkiye’de Çevirmen Üzerine Söylemler, pp.83-119.

Kaynaklar

Ders Notları / Kitaplar:

Tahir- Gürçağlar, Şehnaz (2011) Çevirinin ABC’si, İstanbul: Say Yayınları.
Demircioğlu, Cemal (2016) Çeviribilimde Tarih ve Tarihyazımı, İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları
Bassnett, Susan (2002) Translation Studies. 3rd ed. Landon&NewYork: Methuen.
Yücel, Faruk (2007) Tarihsel ve Kuramsal Açıdan Çeviri Edimi, Ankara: Dost Yayınları.
Yazıcı, Mine (2005) Çeviribilimin Temel Kavram ve Kuramları.
Tahir-Gürçağlar, Şehnaz (2005) Kapılar: Çeviri Tarihine Yaklaşımlar, İstanbul: Scala Yayıncılık.

Diğer Kaynaklar:

Baker, Mona (1998) “Arabic Tradition” in Routledge Encyclopedia of Translation Studies, Mona Baker (ed.). London and New York: Routledge, 316-325. [Çeviren: Figen Tuncer, Okan Üniversitesi Çeviribilim Bölümü Lisans Bitirme Projesi, 2010. Her hakkı saklıdır]

Suçin, Mehmet Hakkı (forthcoming) “Arapça Çeviri Geleneği: Altın Dönem”. Journal of Turkish Studies, Cem Dilçin Armağanı, Zehra Toska (ed.). Harvard University Department of Near Eastern Languages and Civilizations.

Sarıkaya, Muammer (2003) “el-Cahız’dan es-Safedî’ye Çeviri Teorisi” Bilimname Düşünce Platformu, Sayı III, 2003/3, 133-151.

Demircioğlu, Cemal (2013) “El-Cahız’dan Manastırlı Mehmet Rıfat’a: Arap Çeviri Kuramcıları ile Osmanlı Mütercimleri Arasındaki Bağlantılar” Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume, 8/13 Fall 2013, pp. 739-759.

Demircioğlu, Cemal (2005) CHAPTER 2: “A Historical Overview: Turkish Terms/Concepts for “Translation” from the Pre-Ottoman to Ottoman Periods” in From Discourse to Practice: Rethinking “Translation” (Terceme) and Related Practices of Text Production in the Late Ottoman Literary Tradition. Unpublished Doctoral Thesis, Boğaziçi University, İstanbul. Electronically available from: http://www.transint.boun.edu.tr/tezler/CemalDemircioglu.pdf

Tekin, Şinasi (1995) “Eski Türklerde Tercüme Faaliyetleri”: paper presented in the regular seminars arranged by Saliha Paker for the contribution to the first Ph.D. courses in 1995 on “History of Translation in Ottoman/Turkish Society”, at the department of Translation and Interpreting of Boğaziçi University. Published by Journal of Turkish Studies, Harvard University Department of Near Eastern Languages and Civilizations, 2009.

Orhonlu, Cengiz (1993) “Tercüman” İslam Ansiklopedisi, 12/1, Ankara: MEB.

Paker, Saliha (1998) “Turkish Tradition” in Routledge Encyclopedia of Translation Studies, Mona Baker (ed.). London and New York: Routledge, 571-582.

Paker, Saliha (1987) “Tanzimat Döneminde Avrupa Edebiyatından Çeviriler, Çoğul-dizge Kuramı Açısından Bir Değerlendirme” in Metis Çeviri, Volume 1. Translated from the English by Ali Tükel, 31-43.

Demircioğlu, Cemal (2003) “19. Yüzyıl Sonu Türk Edebiyatında ‘Tercüme’ Kavramı” Journal of Turkish Studies, 27/II, Harvard University Department of Near Eastern Languages and Civilizations, pp. 13-31.

Berk, Özlem (2006) “Translating the “West”: The Position of Translated Western Literature within the Turkish Literary Polysystem” in Ri.L.Un.E., No. 4, 1-18, Electronically available from: http://www.rilune.org/ENGLISH/mono4/Berk_Rilune4_2006.pdf

Paker, Saliha (2006) “Ottoman Conceptions of Translation and its Practice: The 1897 ‘Classics Debate’ as a Focus for Examining Change”, in Translating Others, Vol. 2, Theo Hermans (ed), St. Jerome, Manchester, 325-348.

Demircioğlu, Cemal (2003) “19. Yüzyıl Sonu Türk Edebiyatında ‘Tercüme’ Kavramı” Journal of Turkish Studies, 27/II, Harvard University Department of Near Eastern Languages and Civilizations, pp. 13-31.

Ders - Program Öğrenme Kazanım İlişkisi

Ders Öğrenme Kazanımları	1	2	3	4	5	6
Program Kazanımları
1) Mezunlar, dil çiftleri arasında, iş yaşamında var olan ihtiyaçlara göre en az bir uzmanlık alanında yazılı ve sözlü çeviri yapabilir.
2) Mezunlar, yazılı ve sözlü çeviri becerisi kazandıracak düzeyde A, B ve C dili kategorilerinde çok dillilik becerisine sahiptir (A dili en az C1; B Dili en az B1; C Dil(ler)i en az A2).
3) Mezunlar A, B ve C dillerinin konuşulduğu kültürlerdeki düşünsel ve kültürel gelenek konusunda bilgi edinir ve bu kültürlere özgü davranış ve tutumlar konusunda farkındalığa sahiptir.
4) Mezunlar, A, B ve C dillerinde üretilmiş yazılı ve sözlü metinleri çeviribilimsel yaklaşımla çözümler, yorumlar ve bu metinleri A veya B diline çevirir.
5) Mezunlar, çeviri uygulamaları için gerekli çağdaş teknikleri ve araçları kullanır; alanın gerektirdiği düzeyde bilgisayar yazılım ve donanım bilgisiyle birlikte bilişim ve iletişim teknolojilerini kullanır.
6) Mezunlar, çeviribilim alanında lisansüstü çalışmalara başlayabilecek düzeyde kuramsal ve yöntemsel yaklaşımlar konusunda bilgi sahibidir.
7) Mezunlar, çevirmenlik mesleğinin eğitim, öğretim, mesleki örgütlenme ve etik sorunlarının irdelenmesi; özellikle çeviri ihtiyacının doğduğu farklı alanlarda bu sorunlara toplumsal ve bilimsel bakış doğrultusunda çözüm önerilerinin üretilmeye çalışılması konularında bilgi sahibidir.
8) Mezunlar, takım çalışması yapabilir, eleştirel düşünebilir ve yaşam boyu öğrenme davranışı edinir.

Ders - Öğrenme Kazanımı İlişkisi

Etkisi Yok	1 En Düşük	2 Düşük	3 Orta	4 Yüksek	5 En Yüksek

	Dersin Program Kazanımlarına Etkisi	Katkı Payı
1)	Mezunlar, dil çiftleri arasında, iş yaşamında var olan ihtiyaçlara göre en az bir uzmanlık alanında yazılı ve sözlü çeviri yapabilir.	2
2)	Mezunlar, yazılı ve sözlü çeviri becerisi kazandıracak düzeyde A, B ve C dili kategorilerinde çok dillilik becerisine sahiptir (A dili en az C1; B Dili en az B1; C Dil(ler)i en az A2).	2
3)	Mezunlar A, B ve C dillerinin konuşulduğu kültürlerdeki düşünsel ve kültürel gelenek konusunda bilgi edinir ve bu kültürlere özgü davranış ve tutumlar konusunda farkındalığa sahiptir.	2
4)	Mezunlar, A, B ve C dillerinde üretilmiş yazılı ve sözlü metinleri çeviribilimsel yaklaşımla çözümler, yorumlar ve bu metinleri A veya B diline çevirir.	2
5)	Mezunlar, çeviri uygulamaları için gerekli çağdaş teknikleri ve araçları kullanır; alanın gerektirdiği düzeyde bilgisayar yazılım ve donanım bilgisiyle birlikte bilişim ve iletişim teknolojilerini kullanır.	2
6)	Mezunlar, çeviribilim alanında lisansüstü çalışmalara başlayabilecek düzeyde kuramsal ve yöntemsel yaklaşımlar konusunda bilgi sahibidir.	2
7)	Mezunlar, çevirmenlik mesleğinin eğitim, öğretim, mesleki örgütlenme ve etik sorunlarının irdelenmesi; özellikle çeviri ihtiyacının doğduğu farklı alanlarda bu sorunlara toplumsal ve bilimsel bakış doğrultusunda çözüm önerilerinin üretilmeye çalışılması konularında bilgi sahibidir.	2
8)	Mezunlar, takım çalışması yapabilir, eleştirel düşünebilir ve yaşam boyu öğrenme davranışı edinir.	2

Öğrenme Etkinliği ve Öğretme Yöntemleri

Bireysel çalışma ve ödevi
Ders
Okuma
Ödev

Ölçme ve Değerlendirme Yöntemleri ve Kriterleri

Yazılı Sınav (Açık uçlu sorular, çoktan seçmeli, doğru yanlış, eşleştirme, boşluk doldurma, sıralama)
Sözlü sınav

Ölçme ve Değerlendirme

Yarıyıl İçi Çalışmaları	Aktivite Sayısı	Katkı Payı
Ara Sınavlar	2	% 60
Final	1	% 40
Toplam		% 100
YARIYIL İÇİ ÇALIŞMALARININ BAŞARI NOTU KATKISI		% 60
YARIYIL SONU ÇALIŞMALARININ BAŞARI NOTUNA KATKISI		% 40
Toplam		% 100

İş Yükü ve AKTS Kredisi Hesaplaması

Aktiviteler	Aktivite Sayısı	Süre (Saat)	İş Yükü
Ders Saati	14	3	42
Sınıf Dışı Ders Çalışması	40	0	0
Sunum / Seminer	14	2	28
Ödevler	14	2	28
Ara Sınavlar	2	50	100
Final	1	50	50
Toplam İş Yükü			248