Toplumsal ve Kültürel Çalışmalar (YL) (Tezsiz)
Yüksek Lisans	TYYÇ: 7. Düzey	QF-EHEA: 2. Düzey	EQF-LLL: 7. Düzey

Ders Genel Tanıtım Bilgileri

Ders Kodu:

SOS526

Ders İsmi:

Beden, Sağlık ve Toplum

Ders Yarıyılı:

Güz

Ders Kredileri:

Teorik	Pratik	Kredi	AKTS
3	0	3	6

Öğretim Dili:

Ders Koşulu:

Ders İş Deneyimini Gerektiriyor mu?:

Hayır

Dersin Türü:

Bölüm Seçmeli

Dersin Seviyesi:

Yüksek Lisans

TYYÇ:7. Düzey

QF-EHEA:2. Düzey

EQF-LLL:7. Düzey

Dersin Veriliş Şekli:

Yüz yüze

Dersin Koordinatörü:

Prof. Dr. ESRA KÖTEN

Dersi Veren(ler):

Dersin Yardımcıları:

Dersin Amaç ve İçeriği

Dersin Amacı:	Bu ders öğrencilere doğal ve biyolojik varsaydığımız bedenlerin toplumsal ve tarihsel olarak inşa edildiği süreçleri anlatmayı hedefler. Bu çerçevede bedenin rejimleri, beden politikaları, bio-iktidarın bedenler üzerinden işleyişi gibi güncel sosyolojik literatüre damgasını vuran konular ele alınacaktır.
Dersin İçeriği:	Bu derste, sanayi sonrası toplumlarda egemen olan “medenileşmiş” bedenler, toplumsal cinsiyet, cinsellik, sağlık ve güzellik söylemleri yoluyla dolaşıma giren düzenleyici rejimler, disiplin ve kontrol mekanizmaları ve bunlara direnme olasılıkları tartışılacaktır.

Öğrenme Kazanımları

Bu dersi başarıyla tamamlayabilen öğrenciler;

Öğrenme Kazanımları

1 - Bilgi
Kuramsal - Olgusal
1) Bu ders başarıyla tamamlandığı takdirde öğrenciler beden ile toplumsal ve tarihsel süreçler arasındaki ilişkilerin farkına varacaklardır.
2) İktidarla beden arasındaki ilişkileri sorgulayacaklar ve bunun ötesinde “performatif” bedensel pratikler yoluyla beden üzerinde kurulan düzenleyici rejimlere direniş ve tersine çevirme taktikleri üzerine düşüneceklerdir.
3) Bedenin her daim bir oluş içinde olması ve dolayısıyla farklı potansiyelleri gerçekleştirebileceği olasılığı içinde algılanması, öğrencilere kazandırılmak istenen temel perspektiftir.
2 - Beceriler
Bilişsel - Uygulamalı
3 - Yetkinlikler
İletişim ve Sosyal Yetkinlik
Öğrenme Yetkinliği
Alana Özgü Yetkinlik
Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği

Ders Akış Planı

Hafta	Konu	Ön Hazırlık
1)	Giriş	İzlencelerin Dağıtılması
2)	Beden Üzerine Paradigmalar	Turner, Bryan S. (2011): Din ve Tıp: Günahtan Hastalık Durumuna. Tıbbi Güç ve Toplumsal Bilgi. Bursa: Sentez, 28-48. Okumuş, Ejder (2011): Bedene Müdahalenin Sosyolojisi. Der. Kadir Canatan, Beden Sosyolojisi, İstanbul, 2011, Açılım Kitap, s. 45–65.
3)	Beden, Biyo-iktidar, Söylemsel Pratikler ve Direniş	Keskin, Ferda. “Özne ve Iktidar”. Michel Foucault- Özne ve Iktidar. Seçme Yazılar. Istanbul: Ayrıntı, 2011, 11-24. Foucault, Michel (2012): İktidar ve Beden. İktidarın Gözü. Seçme Yazılar. Istanbul: Ayrıntı, 38-46 Foucault, Michel (2012): Tımarhaneler, Cinsellik, Hapishaneler. İktidarın Gözü. Seçme Yazılar. İstanbul: Ayrıntı, 47-60. Foucault, Michel (2012): İktidar İlişkileri Bedenlerin İçine Nüfuz Eder. İktidarın Gözü. Seçme Yazılar. İstanbul: Ayrıntı, 106-116.
4)	Kapatılan Bedenler: DELİLİK	Foucault, Michel (1992): Deliliğin Tarihi. Ankara: İmge Kitabevi, 179- 212 & 435-493.
5)	Disipline Edilen, İtaat ettirilen, Terbiyeleştirilmiş Bedenler: HAPİSHANE	Foucault, Michel (1992): Hapishanenin Doğuşu. Ankara: İmge Kitabevi, 167-243.
6)	Kışkırtılan Bedenler: CİNSELLİK	Foucault, Michel (1993): Cinselliğin Tarihi. İstanbul: Afa Yayınları, 9-79
7)	ARA SINAV	1-6 hafta kaynaklar
8)	Beden ve Modernlik	Elias, Norbert (2013): İnsan davranışlarının özel bir değişim biçimi olarak Uygarlık. Uygarlık Süreci. Cilt I. İstanbul: İletişim, 131-214.
9)	Türk Modernleşmesi ve Beden terbiyesi	Akın, Yiğit (2014): Erken Cumhuriyet Biyo-Politikasında Beden Terbiyesi ve Spor. Gürbüz ve Yavuz Evlatlar. Erken Cumhuriye’te Beden Terbiyesi ve Spor. İstanbul: İletişim, 87-190.
10)	Yaşlanma ve Ölüm	Turner, Bryan S. (2011): Yaşlanma, Ölme ve Ölüm. Tıbbi Güç ve Toplumsal Bilgi. Bursa: Sentez, 133-153. Kara, Zülküf (2011): Beden Sosyolojisinden Ölüm Sosyolojisine. İnterdisipliner Bir Yaklaşım. Der. Kadir Canatan, Beden Sosyolojisi, İstanbul: Açılım Kitap, 23-43
11)	Beden, Sağlık ve Hastalık	Sezgin, Deniz (2011): Sağlık ve Hastalık Kavramlarının Tarihsel Gelişimi. Tıbbileştirilen Yaşam, Bireyselleştirilen Sağlık. İstanbul: Ayrıntı, 33-54 Terzioğlu, Ayşecan (2011): Küreselleşme, Kanser ve Hastalık Anlatıları: Bilinçli/Bilinçsiz Hastadan Biyolojik Vatandaşlığa Geçiş. Der. Özbay, Cenk; Terzioğlu, Ayşecan; Yasin, Yeşim, Neoliberalizm ve Mahremiyet. Türkiye’de Beden, Sağlık ve Cinsellik. İstanbul: Metis, 111-132.
12)	Beden, Cinsellik ve Ataerkillik	Turner, Bryan S. (2011): Kadınların Şikayetleri: Ataerkillik ve Rahatsızlık. Tıbbi Güç ve Toplumsal Bilgi. Bursa: Sentez, 104-132. Mernissi, Fatima (2003): Bekâret ve Ataerki. Der. İlkkaracan, Pınar, Müslüman Toplumlarda Kadın ve Cinsellik. İstanbul: İletişim, 99-113. Cindoğlu, Dilek (2003): Modern Türk Tıbbında Bekâret Testleri ve Suni Bekâret. Der. İlkkaracan, Pınar, Müslüman Toplumlarda Kadın ve Cinsellik. İstanbul: İletişim, 115-132.
13)	Beden ve Teknoloji	User, İnci (2010): Biyoteknolojiler ve Kadın Bedeni. Der. Yasemin İnceoğlu & Altan Kar, Dişilik, Güzellik ve Şiddet Sarmalında Kadın ve Bedeni. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 133-169. Donna Haraway, Siborg Manifestosu Film Gösterimi “Blade Runner”, Ridley Scott
14)	Film Gösterimi	“Korkuyorum Anne”, Reha Erdem (2004) “Fly”, David Crononberg “Varoluş”, David Crononberg

Kaynaklar

Ders Notları / Kitaplar:	Der. Kadir Canatan (2011): Beden Sosyolojisi, İstanbul, 2011, Açılım Kitap Turner, Bryan S. (2011): Tıbbi Güç ve Toplumsal Bilgi. Bursa: Sentez Foucault, Michel (1992): Deliliğin Tarihi. Ankara: İmge Kitabevi. Foucault, Michel (1992): Hapishanenin Doğuşu. Ankara: İmge Kitabevi Foucault, Michel (1993): Cinselliğin Tarihi. İstanbul: Afa Yayınları
Diğer Kaynaklar:	Foucault, Michel (2012): İktidarın Gözü. Seçme Yazılar. İstanbul: Ayrıntı Elias, Norbert (2013): Uygarlık Süreci. Cilt I. İstanbul: İletişim

Ders - Program Öğrenme Kazanım İlişkisi

Ders Öğrenme Kazanımları	1	2	3
Program Kazanımları
1) Sosyolojinin hangi kavram ve kuramlarla bilgi üretmekte olduğunu öğrenir ve bu kavram ve kuramlarla üretilen bilginin toplumsal gerçeklikteki karşılığının neler olduğunu bilir.
2) Hangi toplumsal alanda hangi sosyolojik yaklaşımların ve yöntemlerin kullanılacağını öğrenir ve sosyolojik analizleri buna göre geliştirerek, uzmanlık alanında belirlediği sosyolojik sorunlar üzerinde bireysel ve ekip içinde akademik kurallara göre hazırlayacağı özgün sunumlar ve yayınlar yapar.
3) Sosyolojik perspektifleri neden-sonuç ilişkisi sorgulayarak eleştirel bir bakış açısı ile tartışır; bilgi ve uygulama eksikliklerini tespit ederek, alanıyla ilgili vizyon, amaç ve hedef geliştirerek, alanın gereksinimlerini karşılar.
4) Sosyal yaşamı eleştirel ve bilimsel olarak ana hatlarıyla belirler; aile, devlet, eğitim, din gibi kurumların yapılarına, oluşumlarına ve gelecekteki dönüşümlerine yönelik tahminlerde bulunarak politika önerileri oluşturur.
5) Hayat boyu öğrenme becerileri kazanarak, alanı ile ilgili bilgilerini, toplumsal sorumluluk bilinciyle meslek ve gündelik yaşamında kullanabilir ve öğrenim sürecinde kazandığı bilgileri iş yaşamında değerlendirme, proje hazırlama, uygulama ve yönetme yetkinliğine sahip olur.
6) Toplumsal soru ve sorunlarla ilgili psikoloji, felsefe, antropoloji, siyaset, iletişim gibi diğer sosyal bilimlerle bağlantı kurar; her birinin temel kavramlarını ve yöntemlerini kavrar; alanında edindiği bilgileri farklı disiplinlerden edindiği bilgilerle bütünleştirerek yeni yorum, bilgi ve kavramlar oluşturur.
7) Araştırma amaçları ile araştırma tasarımı ilişkisini, araştırma sorusunu ve çeşitli araştırma tekniklerinin kullanılma koşullarını bilerek araştırma önerisi ve uygulama planını hazırlamayı, toplumsal, kültürel ve etik sorunları düşünmeyi, verileri değerlendirmeyi ve sonuç raporu yazmayı ve bu bilgileri duyurmayı öğrenir ve bu birikimlerini meslek yaşamına aktarma becerisine sahip olur.
8) Toplumsal sorunların çözümünde karar alma, kararı uygulama, üstlendiği görev ve sorumlulukları yerine getirme ve gerektiğinde inisiyatif alarak normları değiştirme yetkinliği kazanır.
9) Ulusal ve uluslararası yayınları ve alanındaki yenilikleri takip ederek, oluşturduğu yeni bilgileri ve sorunlara ilişkin çözüm önerilerini nicel ve nitel verilerle destekleyerek yazılı ve sözlü olarak paylaşır.
10) Sosyoloji alanındaki bilgi ve deneyimini sürekli olarak canlı tutar; bu bilgisini başkaları ile paylaşarak zenginleşir; öğrenimini bir ileri eğitim düzeyine taşıyabilir.
11) Sosyal hakların evrenselliği, sosyal adalet, kalite ve kültürel değerler ile çevre koruma, iş sağlığı ve güvenliği konularında yeterli bilince, değişime ve yeniliğe karşı açık tutuma sahip olur.

Ders - Öğrenme Kazanımı İlişkisi

Etkisi Yok	1 En Düşük	2 Düşük	3 Orta	4 Yüksek	5 En Yüksek

	Dersin Program Kazanımlarına Etkisi	Katkı Payı
1)	Sosyolojinin hangi kavram ve kuramlarla bilgi üretmekte olduğunu öğrenir ve bu kavram ve kuramlarla üretilen bilginin toplumsal gerçeklikteki karşılığının neler olduğunu bilir.
2)	Hangi toplumsal alanda hangi sosyolojik yaklaşımların ve yöntemlerin kullanılacağını öğrenir ve sosyolojik analizleri buna göre geliştirerek, uzmanlık alanında belirlediği sosyolojik sorunlar üzerinde bireysel ve ekip içinde akademik kurallara göre hazırlayacağı özgün sunumlar ve yayınlar yapar.
3)	Sosyolojik perspektifleri neden-sonuç ilişkisi sorgulayarak eleştirel bir bakış açısı ile tartışır; bilgi ve uygulama eksikliklerini tespit ederek, alanıyla ilgili vizyon, amaç ve hedef geliştirerek, alanın gereksinimlerini karşılar.
4)	Sosyal yaşamı eleştirel ve bilimsel olarak ana hatlarıyla belirler; aile, devlet, eğitim, din gibi kurumların yapılarına, oluşumlarına ve gelecekteki dönüşümlerine yönelik tahminlerde bulunarak politika önerileri oluşturur.
5)	Hayat boyu öğrenme becerileri kazanarak, alanı ile ilgili bilgilerini, toplumsal sorumluluk bilinciyle meslek ve gündelik yaşamında kullanabilir ve öğrenim sürecinde kazandığı bilgileri iş yaşamında değerlendirme, proje hazırlama, uygulama ve yönetme yetkinliğine sahip olur.
6)	Toplumsal soru ve sorunlarla ilgili psikoloji, felsefe, antropoloji, siyaset, iletişim gibi diğer sosyal bilimlerle bağlantı kurar; her birinin temel kavramlarını ve yöntemlerini kavrar; alanında edindiği bilgileri farklı disiplinlerden edindiği bilgilerle bütünleştirerek yeni yorum, bilgi ve kavramlar oluşturur.
7)	Araştırma amaçları ile araştırma tasarımı ilişkisini, araştırma sorusunu ve çeşitli araştırma tekniklerinin kullanılma koşullarını bilerek araştırma önerisi ve uygulama planını hazırlamayı, toplumsal, kültürel ve etik sorunları düşünmeyi, verileri değerlendirmeyi ve sonuç raporu yazmayı ve bu bilgileri duyurmayı öğrenir ve bu birikimlerini meslek yaşamına aktarma becerisine sahip olur.
8)	Toplumsal sorunların çözümünde karar alma, kararı uygulama, üstlendiği görev ve sorumlulukları yerine getirme ve gerektiğinde inisiyatif alarak normları değiştirme yetkinliği kazanır.
9)	Ulusal ve uluslararası yayınları ve alanındaki yenilikleri takip ederek, oluşturduğu yeni bilgileri ve sorunlara ilişkin çözüm önerilerini nicel ve nitel verilerle destekleyerek yazılı ve sözlü olarak paylaşır.
10)	Sosyoloji alanındaki bilgi ve deneyimini sürekli olarak canlı tutar; bu bilgisini başkaları ile paylaşarak zenginleşir; öğrenimini bir ileri eğitim düzeyine taşıyabilir.
11)	Sosyal hakların evrenselliği, sosyal adalet, kalite ve kültürel değerler ile çevre koruma, iş sağlığı ve güvenliği konularında yeterli bilince, değişime ve yeniliğe karşı açık tutuma sahip olur.

Öğrenme Etkinliği ve Öğretme Yöntemleri

Ders

Ölçme ve Değerlendirme Yöntemleri ve Kriterleri

Yazılı Sınav (Açık uçlu sorular, çoktan seçmeli, doğru yanlış, eşleştirme, boşluk doldurma, sıralama)

Ölçme ve Değerlendirme

Yarıyıl İçi Çalışmaları	Aktivite Sayısı	Katkı Payı
Ara Sınavlar	1	% 40
Final	1	% 60
Toplam		% 100
YARIYIL İÇİ ÇALIŞMALARININ BAŞARI NOTU KATKISI		% 40
YARIYIL SONU ÇALIŞMALARININ BAŞARI NOTUNA KATKISI		% 60
Toplam		% 100

İş Yükü ve AKTS Kredisi Hesaplaması

Aktiviteler	Aktivite Sayısı	İş Yükü
Ders Saati	14	48
Ara Sınavlar	1	40
Final	2	100
Toplam İş Yükü		188