Mimarlık
Lisans	TYYÇ: 6. Düzey	QF-EHEA: 1. Düzey	EQF-LLL: 6. Düzey

Ders Genel Tanıtım Bilgileri

Ders Kodu:

MİMBS104

Ders İsmi:

Biçim Gramerleri

Ders Yarıyılı:

Bahar

Ders Kredileri:

Teorik	Pratik	Kredi	AKTS
2	0	2	2

Öğretim Dili:

TR-EN

Ders Koşulu:

Ders İş Deneyimini Gerektiriyor mu?:

Hayır

Dersin Türü:

Bölüm Seçmeli

Dersin Seviyesi:

Lisans

TYYÇ:6. Düzey

QF-EHEA:1. Düzey

EQF-LLL:6. Düzey

Dersin Veriliş Şekli:

Yüz yüze

Dersin Koordinatörü:

Dr.Öğr.Üyesi MELODY SAFARKHANI

Dersi Veren(ler):

Dr.Öğr.Üyesi MELODY SAFARKHANI

Dersin Yardımcıları:

Dersin Amaç ve İçeriği

Dersin Amacı:

Biçim gramerin görevi tasarım dilini dekompoze ederek tasarımdakı türetici kuralların neler olduğunu belirtmek ve yeni oluşumlar için gramer kuralları ortaya çıkarmaktır. Biçim grameri üzerine yapılan ilk çalışmalar analiz ve kritik amaçlı olup bir tasarım dilinin biçimsel oluşum kurallarını analiz ederek görünür hale getirmeyi hedeflemektedir. Biçim gramerleri kural tabanlı bir tasarım yöntemidir. Biçim gramerinin kullanımıyla algoritmik yapıya sahip tasarım dillerini çözümlemek, kavramak ve aynı dilde yeni tasarımlar üretmek mümkündür. Biçim grameri bir tasarım dili üzerine yapılmış çalışmaların bulgularını kodlanmasında kullanılan ikonik bir dil aracı olarak tanımlanır.

Dersin İçeriği:

Algoritmik ve parametrik mimari tasarım; mimari diller ve tipolojiler; Mimari tasarım bilgisi, Mimari tasarım ürününe ve tasarım sürecine ilişkin bileşenler, Tasarım elemanları, tasarım elemanları arasındaki ilişkiler, Tasarım grameri türleri ve yapıları,
Tasarım biçimlerini, kurallarla analiz edebilme, Mimari dillere ilişkin biçim grameri kurallarının oluşturulması ve tasarımın üretilmesi süreci. Mimari tasarımda biçim grameri alanında bilgilerini geliştirebilme ve derinleştirebilme. Biçimler arasındaki etkileşimi kavrayabilme, yorumlayabilme ve yeni tasarımlar oluşturabilme. Mimari tasarımda üretken sistemleri oluşturabilme.

Öğrenme Kazanımları

Bu dersi başarıyla tamamlayabilen öğrenciler;

Öğrenme Kazanımları

1 - Bilgi
Kuramsal - Olgusal
2 - Beceriler
Bilişsel - Uygulamalı
1) 1- Çeşitli biçim türlerini mimari bir tasarımda nasıl birleşeceklerini ve gerektiği gibi işlev göreceklerini etkili bir yolla kodlamak. 2- Mimari biçemlerin gramerini analiz etmek, yeni tasarım gramerleri türetmek ve yaratıcı tasarım süreçlerinde gramer yaklaşımlarını kullanabilmek. 3- Tasarımda sistematik-algoritmik düşünme becerileri kazanmak.
3 - Yetkinlikler
İletişim ve Sosyal Yetkinlik
Öğrenme Yetkinliği
Alana Özgü Yetkinlik
Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği

Ders Akış Planı

Hafta	Konu	Ön Hazırlık
1)	Dersin ilkeleri ve içeriği hakkında bilgilendirme.	Introduction: "Tell Me All About It" in Shape, pp. 1–59. “Preface” and “Exhibit 2” in Calculating. (optional) Stiny and Gips, “Shape Grammars and the Generative Specification of Painting and Sculpture.”
2)	Derse genel bakış, biçim dilbilgisine giriş; biçimler ve semboller.	“Back to Basics—Elements and Embedding,” “Counting Points and Seeing Parts,” “Shapes in Algebras and Algebras in Rows,” and “Boundaries of Shapes are Shapes” from Part II, “Seeing How It Works” in Shape, pp. 159–204.
3)	Biçim Cebirleri Algoritma nedir? Algoritmaların örneklerle açıklanması	“Shapes in Algebras and Algebras in Rows,” “Boundaries of Shapes are Shapes,” “Boolean Divisions,” and “Euclidean Embeddings” from Part II, “Seeing How It Works” in Shape, pp. 180–215. “Algebras of Design.” (optional) “Weights.”
4)	Mimari dillere ilişkin biçim grameri kurallarının oluşturulması ve tasarımın üretilmesi süreci	Part I, “What Makes It Visual?” In Shape, pp. 61–125 and 130–158. Paragraphs: “How Rules Work When I Calculate,” “Trying it Out,” “Spatial Relations and Rules,” “Classifying Rules with Transformations,” and “Classifying Rules with Parts” from Part II, “Seeing How It Works” in Shape, pp. 228–275. (optional) “Turing Machines and Shape Grammars.”
5)	Sanat ve Tasarım Şemaları. şekil dilbilgisi ve tasarım dilbilgisi yaklaşımları; Örnekler	“What Schemas Show” from Part I, “What Makes It Visual?” in Shape, pp. 126–130. “I Don’t Like Rules, They’re Too Rigid” from Part II, “Seeing How It Works” in Shape, pp. 277–282.
6)	Şekil gramerlerinin bir analiz yöntemi olarak kullanılması. Yenilikçi Tasarım için dilbilgisi tabanlı tasarım kullanımı. Biçim grameri tanımı, uygulama alanlarının okumalar ve örnekler üzerinden incelenmesi.	“Design is Calculating,” “Tell Me What Schema to Use,” “What the Thinking Eye Sees,” “Chinese Lattice Designs—Seeing What You Do,” “They’re Shapes Before They’re Plans,” “Getting in the Right Frame of Mind,” and “Latin and Greek, and Mathematics” from Part III, “Using It to Design” in Shape, pp. 311–354 and 368–387. (optional) “What Rules Should I Use?”
7)	Sınıf çalışması ve ödev üzerine eleştiriler	İlgili ders notları ve Önceden listelenen kaynaklar
8)	Ara sınav	İlgili ders notları ve Önceden listelenen kaynaklar
9)	Final projesi için öneri. Projeyi şekil grameri ile incelemek.	İlgili ders notları ve Önceden listelenen kaynaklar
10)	Projeler üzerinde kritik.	İlgili ders notları ve Önceden listelenen kaynaklar
11)	Final projesi yarı sunumunun değerlendirilmesi. Genel kurs performansının değerlendirilmesi, Soru-Cevap Oturumu	İlgili ders notları ve Önceden listelenen kaynaklar
12)	Final projesinin değerlendirilmesi / yarı sunum. Genel performansın değerlendirilmesi, Soru-Cevap	İlgili ders notları ve Önceden listelenen kaynaklar
13)	Projeler üzerinde kritik. Final projesi çalışmalarının değerlendirilmesi.	İlgili ders notları ve Önceden listelenen kaynaklar
14)	Final	İlgili ders notları ve Önceden listelenen kaynaklar

Kaynaklar

Ders Notları / Kitaplar:

Aksoy, M.,( 2001).Varolan Tasarım Dilleri Ve Yeni Tasarım Dilleri Bağlamında Biçim Gramerleri Analizi, doktora tezi-ITU.
Güzelci, Orkan. (2012). Amasya Yalıboyu Evleri Üzerine Bir Biçim Grameri Çalışması.
EElibaşoğlu, E. (1995). Mimari bir dilin biçim grameri analizi ve bilgisayar ortamında sunumu.
Saglam, N. BİR ANALİZ YÖNTEMİ OLARAK BİÇİM GRAMERLERİ.
Pauwels, Pieter & Strobbe, Tiemen & Eloy, Sara & Meyer, Ronald. (2015). Shape Grammars for Architectural Design:. 527. 507-526. 10.1007/978-3-662-47386-3_28.
Stiny, G. (2006). Shape: Talking about Seeing and Doing. MIT Press.
Stiny, G. & Gips, J. (1972). Shape grammars and the generative specification of painting and sculpture. In Information Processing 71, 1460–1465. North-Holland Publishing Company.
Mitchell, W. (1990). The Logic of Architecture. MIT Press, London.
Stiny, G. (1980). Introduction to shape and shape grammars. Environment and Planning B: Planning and Design 7(3), 343-351.
Cagan, J. (2001). Engineering Shape Grammars: Where Have We Been and Where are We Going?. In: Antonsson, E. K. & Cagan, J. (eds). Formal Engineering Design Synthesis. Cambridge University Press, Cambridge, UK.
McKay, A.; Chase, S. C.; Shea, K.; Chau, H. H. (2012). Spatial grammar implementation: From theory to useable, (sic) software. AI EDAM (Artificial Intelligence for Engineering Design, Analysis and Manufacturing) 26(02), 143-159.
Stiny, G. (1982). Spatial relations and grammars. Environment and Planning B: Planning and Design 9(1), 113–114

Diğer Kaynaklar:

Ders - Program Öğrenme Kazanım İlişkisi

Ders Öğrenme Kazanımları	1
Program Kazanımları
1) - İlgili temel alanda, mimari tasarım / planlama / tasarım etkinlikleri ve araştırmaları için yerel, bölgesel, ulusal ve küresel bağlamda, söylemsel, kuramsal, olgusal bilgi ile profesyonel hizmet duyarlılıklarını kapsayan çok boyutlu bilgileri, çok çeşitli ortamlardan kazanarak, akademik paylaşım ortamlarına yansıtabilmek için gerekli bilgi ve kavrayışa sahiptir.
2) - Bu çerçevede, alanda gerekli, düşünsel, söylemsel, bilimsel, teknolojik, estetik, sanatsal tarihsel ve kültürel alt yapıya ilişkin bilgi ve kavrayışa sahiptir.
3) - İlgili alanda insan ve toplum odaklı, çevreye (doğal ve yapılı) duyarlı mimari tasarım / planlama / tasarım / araştırma yöntemleri konusunda bilgi ve kavrayışa sahiptir.
4) - İlgili alanda ekonomik, çevresel ve toplumsal sürdürebilirlik ilkeleri ve standartları ile afetlerle ilgili konularda çok boyutlu bilgi ve kavrayışa sahiptir.
5) - Alanıyla ilgili ilkeler, yasa, yönetmelik ve standartlar hakkında bilgiye sahiptir.
6) - Alanıyla ilgili kurumsal ve etik değerler konusunda bilgi ve kavrayışa sahiptir.
7) - İlgili alanın tarihsel, coğrafi, toplumsal ve kültürel bağlam içindeki yerine / önemine ilişkin bilgi ve kavrayışa sahiptir.
8) - Mimari tasarım / planlama / tasarım alanlarında kavram geliştirme becerisine sahiptir.
9) - Mimari tasarım / planlama / tasarım etkinlikleri ve araştırmaları için söylem, kuram ve kılgı (pratik) bütünlüğünü sağlama becerisine sahiptir.
10) - Mimari tasarım / planlama / tasarım konularında, olgular, potansiyel ve sorunlar ile bunlar için gerekli araştırmaları tanımlayabilme becerilerine sahiptir.

Ders - Öğrenme Kazanımı İlişkisi

Etkisi Yok	1 En Düşük	2 Düşük	3 Orta	4 Yüksek	5 En Yüksek

	Dersin Program Kazanımlarına Etkisi	Katkı Payı
1)	- İlgili temel alanda, mimari tasarım / planlama / tasarım etkinlikleri ve araştırmaları için yerel, bölgesel, ulusal ve küresel bağlamda, söylemsel, kuramsal, olgusal bilgi ile profesyonel hizmet duyarlılıklarını kapsayan çok boyutlu bilgileri, çok çeşitli ortamlardan kazanarak, akademik paylaşım ortamlarına yansıtabilmek için gerekli bilgi ve kavrayışa sahiptir.	5
2)	- Bu çerçevede, alanda gerekli, düşünsel, söylemsel, bilimsel, teknolojik, estetik, sanatsal tarihsel ve kültürel alt yapıya ilişkin bilgi ve kavrayışa sahiptir.	5
3)	- İlgili alanda insan ve toplum odaklı, çevreye (doğal ve yapılı) duyarlı mimari tasarım / planlama / tasarım / araştırma yöntemleri konusunda bilgi ve kavrayışa sahiptir.	5
4)	- İlgili alanda ekonomik, çevresel ve toplumsal sürdürebilirlik ilkeleri ve standartları ile afetlerle ilgili konularda çok boyutlu bilgi ve kavrayışa sahiptir.	5
5)	- Alanıyla ilgili ilkeler, yasa, yönetmelik ve standartlar hakkında bilgiye sahiptir.	5
6)	- Alanıyla ilgili kurumsal ve etik değerler konusunda bilgi ve kavrayışa sahiptir.	5
7)	- İlgili alanın tarihsel, coğrafi, toplumsal ve kültürel bağlam içindeki yerine / önemine ilişkin bilgi ve kavrayışa sahiptir.	5
8)	- Mimari tasarım / planlama / tasarım alanlarında kavram geliştirme becerisine sahiptir.	5
9)	- Mimari tasarım / planlama / tasarım etkinlikleri ve araştırmaları için söylem, kuram ve kılgı (pratik) bütünlüğünü sağlama becerisine sahiptir.	5
10)	- Mimari tasarım / planlama / tasarım konularında, olgular, potansiyel ve sorunlar ile bunlar için gerekli araştırmaları tanımlayabilme becerilerine sahiptir.	5

Öğrenme Etkinliği ve Öğretme Yöntemleri

Alan Çalışması
Akran Değerlendirmesi
Anlatım
Beyin fırtınası /Altı şapka
Bireysel çalışma ve ödevi
Ders
Grup çalışması ve ödevi
Okuma
Ödev
Problem Çözme
Proje Hazırlama
Rapor Yazma
Uygulama (Modelleme, Tasarım, Maket, Simülasyon, Deney vs.)
Örnek olay çalışması

Ölçme ve Değerlendirme Yöntemleri ve Kriterleri

Ödev
Uygulama
Gözlem
Bireysel Proje
Grup Projesi
Sunum
Raporlama
Akran Değerlendirmesi
Bilgisayar Destekli Sunum
Örnek olay sunma
Yarışma

Ölçme ve Değerlendirme

Yarıyıl İçi Çalışmaları	Aktivite Sayısı	Katkı Payı
Devam	14	% 5
Kurul-Committee	14	% 5
Ödev	3	% 20
Sunum	2	% 20
Ara Sınavlar	1	% 5
Final	1	% 40
Rapor Teslimi	3	% 5
Toplam		% 100
YARIYIL İÇİ ÇALIŞMALARININ BAŞARI NOTU KATKISI		% 60
YARIYIL SONU ÇALIŞMALARININ BAŞARI NOTUNA KATKISI		% 40
Toplam		% 100

İş Yükü ve AKTS Kredisi Hesaplaması

Aktiviteler	Aktivite Sayısı	Süre (Saat)	İş Yükü
Ders Saati	14	2	28
Sınıf Dışı Ders Çalışması	4	2	8
Sunum / Seminer	2	2	4
Proje	2	2	4
Ödevler	6	2	12
Ara Sınavlar	1	2	2
Final	1	2	2
Toplam İş Yükü			60