T.C. İstanbul Okan Üniversitesi BİLGİ PAKETİ / DERS KATALOĞU
| Endüstri Mühendisliği (İngilizce) | |||||
| Lisans | TYYÇ: 6. Düzey | QF-EHEA: 1. Düzey | EQF-LLL: 6. Düzey | ||
Ders Genel Tanıtım Bilgileri
| Ders Kodu: | FEL301 | ||||||||
| Ders İsmi: | Bilim Felsefesi | ||||||||
| Ders Yarıyılı: | Güz | ||||||||
| Ders Kredileri: |
|
||||||||
| Öğretim Dili: | TR | ||||||||
| Ders Koşulu: | |||||||||
| Ders İş Deneyimini Gerektiriyor mu?: | Hayır | ||||||||
| Dersin Türü: | Zorunlu Ders | ||||||||
| Dersin Seviyesi: |
|
||||||||
| Dersin Veriliş Şekli: | Yüz yüze | ||||||||
| Dersin Koordinatörü: | Dr.Öğr.Üyesi İLKER ÇAYLA | ||||||||
| Dersi Veren(ler): | |||||||||
| Dersin Yardımcıları: |
Dersin Amaç ve İçeriği
| Dersin Amacı: | Bilimin hayatımız üzerinde önemli bir etkisi vardır. Bazıları onu "indirgemeci" olmakla ve toplumun genel olarak insanlıktan çıkarılmasının bir parçası olmakla eleştirmektedir. Diğerleri, şu anda karşı karşıya olduğumuz birçok tehlikeden kaçınmanın tek yolunun bilim olduğunu iddia etmektedir. Bu dersin amacı Bilim Felsefesi, bilimin nesnelliği, bilimsel yöntemin doğası, bilimsel bilginin durumu ve bilimsel açıklamanın karakteri dahil olmak üzere çağdaş bilim felsefesindeki temel konuları incelemektir. Ders ayrıca modern bilimden ortaya çıkan gerçeklik tanımının genel bir resmine bakacaktır. |
| Dersin İçeriği: | Kursun ilk bölümü, bilimsel bilginin doğasına ilişkin birkaç temel soruna odaklanacaktır: Bilim adamları, mevcut bilimsel teorilerin doğru olup olmadığını nasıl bilebilirler? Bilim ilerici midir? Bilim adamları teorilerini nasıl test eder ve teoriler nasıl doğrulanır? Bilim ve sözde bilim ayırt edilebilir mi? Bilimler birbirinden nasıl ayırt edilir? Bu sorular bilimden örnekler ışığında tartışılacaktır. Bu sorunları tartışırken, hem felsefe tarihinde hem de 20. yüzyılda bilimsel bilgi hakkında alınan bazı önemli pozisyonları inceleyeceksiniz. |
Öğrenme Kazanımları
Bu dersi başarıyla tamamlayabilen öğrenciler;
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ders Akış Planı
| Hafta | Konu | Ön Hazırlık |
| 1) | Bilim nedir? Bilimlerin felsefesi ve bilim felsefesi kavramları/ Bilimsellik sorunu/ Bir bilgi sorunu olarak bilimsellik sorunu. / 19. yüzyılda Pozitivizm (Olguculuk). Bilimde modelleme / Bilimin yöntemi/yöntemleri, teknikleri ve kuramlar | Alex Rosenberg, Bilim Felsefesi Çağdaş Bir Giriş, Çev: İbrahim Yıldız, Dipnot Yayınları, Ankara, 2015 |
| 2) | Bacon ve Novum Organum: Aristoteles’in epagogesi ve Bacon’ın tümevarımı aynı şeyi mi ifade eder? / Hume ve tümevarım sorunu./ Bilimde tümevarımı kullanmanın akla uygunluğu | Alex Rosenberg, Bilim Felsefesi Çağdaş Bir Giriş, Çev: İbrahim Yıldız, Dipnot Yayınları, Ankara, 2015 |
| 3) | Model ve bilimsel açıklamada model kullanımı. Mantıksal Pozitivizmin felsefesindeki ortak yöntem: Tümdengelimci-Yasabilimsel model (Deductive-Nomological Model/Türkçe kısaltmalarla: T-Y) ya da uygun yasa modeli. Hempel ve açıklamanın mantığı üzerindeki çalışmaları. Bilimsel açıklamada Hempel’in kullandığı model. Popper-Hempel açıklama modeli. ‘Açıklayıcı Doğa Yasası’nın anlamı. Açıklayıcı yasanın tarihte ve tarihsel bilimlerdeki yararı | Alex Rosenberg, Bilim Felsefesi Çağdaş Bir Giriş, Çev: İbrahim Yıldız, Dipnot Yayınları, Ankara, 2015 |
| 4) | Yeni-pozitivizm ve felsefeye bilimsel yaklaşım. Metafizik-bilim çatışması./ Viyana Çevresi’nin ideali: Birleşik/bütünleşik bilim ve bilimde ilerleme. Olasılık temelli doğrulama ile kuram testi | Alex Rosenberg, Bilim Felsefesi Çağdaş Bir Giriş, Çev: İbrahim Yıldız, Dipnot Yayınları, Ankara, 2015 |
| 5) | Olasılık teorileri, olasılığa ilişkin çeşitli yaklaşımlar, bilimde-bilimsel araştırmada olasılık | Alex Rosenberg, Bilim Felsefesi Çağdaş Bir Giriş, Çev: İbrahim Yıldız, Dipnot Yayınları, Ankara, 2015 |
| 6) | Epistemolojik holizm (bütüncülük) ve Quine-Duhem savı: “Two Dogmas of Empiricism (Deneyciliğin İki Dogması)”. Duhem’in eleştirisi. Bir bilim önermesini kendisiyle ilişkili diğer kuramlardan yalıtarak doğrulamak/onamak olanaklı mıdır? Tek bir bilim kuramı yalıtılmış biçimde sınanabilir mi, yoksa bir kuramın sınanması her zaman diğer kuram ve varsayımların sınanmasına mı bağlıdır? | Alex Rosenberg, Bilim Felsefesi Çağdaş Bir Giriş, Çev: İbrahim Yıldız, Dipnot Yayınları, Ankara, 2015 |
| 7) | Karl R. Popper ve olasılık temelli doğrulamanın eleştirisi. Yanlışlama yolu ile kuram testi . Bilimsel Keşfin Mantığı. Popper’in tümevarım sorununa önerdiği çözüm | Alex Rosenberg, Bilim Felsefesi Çağdaş Bir Giriş, Çev: İbrahim Yıldız, Dipnot Yayınları, Ankara, 2015 |
| 8) | Bilim Tarihinde yeni bir yaklaşım: Alexandre Koyré ve bilim tarihi üzerine çalışmaları. Alexandre Koyré’nin Bilim Tarihi Yazıları (Yeniçağ Biliminin Doğuşu)’ndan seçmeler | Alex Rosenberg, Bilim Felsefesi Çağdaş Bir Giriş, Çev: İbrahim Yıldız, Dipnot Yayınları, Ankara, 2015 |
| 9) | Thomas Kuhn ve Bilimsel Devrimlerin Yapısı. Normal bilim ve bulmaca çözüşü. Paradigma çerçevesinde yürüyen bilimsel etkinlik | Alex Rosenberg, Bilim Felsefesi Çağdaş Bir Giriş, Çev: İbrahim Yıldız, Dipnot Yayınları, Ankara, 2015 |
| 10) | Bilimde devrim. Bunalım ve bilimde devrimin zorunluluğu. Bilimde devrimler aracılığıyla ilerleme. Kuhn’un görüşüne bazı eleştiriler ve Kuhn’un yanıtı | Alex Rosenberg, Bilim Felsefesi Çağdaş Bir Giriş, Çev: İbrahim Yıldız, Dipnot Yayınları, Ankara, 2015 |
| 11) | Paul K. Feyerabend ve anarşist bilim felsefesi. “Her şey uyar” ilkesi. Akla Veda, Bilgi Üzerine Üç Söyleşi, ve Yönteme Hayır adlı yapıtlardan bazı bölümlerin okunması | Alex Rosenberg, Bilim Felsefesi Çağdaş Bir Giriş, Çev: İbrahim Yıldız, Dipnot Yayınları, Ankara, 2015 |
| 12) | Ara Sınav | Alex Rosenberg, Bilim Felsefesi Çağdaş Bir Giriş, Çev: İbrahim Yıldız, Dipnot Yayınları, Ankara, 2015 |
| 13) | “İyi bir deneyci nasıl olunur?”. Feyerabend’ın çağdaş deneyciliğin iki koşuluna yönelttiği eleştiri | Alex Rosenberg, Bilim Felsefesi Çağdaş Bir Giriş, Çev: İbrahim Yıldız, Dipnot Yayınları, Ankara, 2015 |
| 14) | Sunum | Alex Rosenberg, Bilim Felsefesi Çağdaş Bir Giriş, Çev: İbrahim Yıldız, Dipnot Yayınları, Ankara, 2015 |
| 15) | Imre Lakatos ve Feyerabend’ı eleştirisi. | Alex Rosenberg, Bilim Felsefesi Çağdaş Bir Giriş, Çev: İbrahim Yıldız, Dipnot Yayınları, Ankara, 2015 |
| 16) | Dersin değerlendirilmesi | Alex Rosenberg, Bilim Felsefesi Çağdaş Bir Giriş, Çev: İbrahim Yıldız, Dipnot Yayınları, Ankara, 2015 |
Kaynaklar
| Ders Notları / Kitaplar: | • Yıldırım, C. (2008). Bilimsel Düşünme Yöntemi. İstanbul : İmge Kitabevi. • Yıldırım, C. (1996). Bilim Felsefesi. İstanbul : Remzi Kitabevi, 1996. • Kuhn, T. (1996). Bilimsel Devrimlerin Yapısı. İstanbul : Kırmızı Yayınları. |
| Diğer Kaynaklar: | E. B. Bolles (Yay.), Galileo’nun Buyruğu, trans.Nermin Arık, Ankara: TÜBİTAK Yayınları, 2000.Rudolf Carnap,“The Elimination of Metaphysics Through Logical Analysis of Language”, Logical Positivism, Yay. Alfred J. Ayer, New York: Free Press, 2002.Robin G. Collingwood, Doğa Tasarımı, çev. Kurtuluş Dinçer, Ankara: İmge Kitabevi Yayınları, 1999.Nicolaus Copernicus, Gökcisimlerinin Devinimleri Üzerine, çev. Saffet Babür, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2002.Kurtuluş Dinçer, Bilimsel Açıklamada Hempel Modeli, Ankara: TFK Yayınları, 1993.Pierre Duhem, Medieval Cosmology: Theories of Infinity, Place, Time, Void, and The Plurality of Worlds, çev. ve haz. Roger Ariew, Chicago: University of Chicago Press, 1985.Pierre Duhem, Roger Ariew, Essays in History and Philosophy of Science, çev. Peter Barker, London: Hackett Pub. Co, 1996.Pierre Duhem, Jules Vuillemin, The Aim and Structure of Physical Theory, çev.Philip Wiener, New Jersey: Princeton University Press, 1991.Galileo Galilei, Dialogues Concerning Two New Sciences, çev. Henry Crew ve Alfonso de Salvio, New York: Prometheus Books, 1991.Edward Grant, Ortaçağda Fizik Bilimleri, çev. Aykut Göker, Verso Yayınları, Ankara, 1986.Alexandre Koyré, Kapalı Dünyadan Sonsuz Evrene, çev. Aziz Yardımlı, İstanbul: İdea Yayınları, 1998.Imre Lakatos ve Alan Musgrave (Yay.), Criticism and the Growth of Knowledge, Cambridge: Cambridge University Press, 1970.Bryan Magee, Karl Popper’in Bilim Felsefesi ve Siyaset Kuramı, çev. Mete Tunçay, İstanbul: Remzi Kitabevi Yayınları, 1982.Gerard Radnitzky ve Gunnar Andersson (Yay.), The Structure and Development of Science, Boston: D. Reidel Pub. Co, 1979.Moritz Schlick, İlim ve Felsefe, çev. Hilmi Ziya Ülken, İstanbul: Vakit Yay., 1934.Richard Westfall, Modern Bilimin Oluşumu, çev. İsmail Hakkı Duru, Ankara: TÜBİTAK Yayınları, 1998.Peter Whitfield, Batı Biliminde Dönüm Noktaları, çev. Serdar Uslu, İstanbul: Küre Yayınları, 2008.John Worrall ve Elie Zahar (Yay.), Proofs and Refutations: The Logic Of Mathemetical Discovery, New York: Cambridge University Press, 1999. |
Ders - Program Öğrenme Kazanım İlişkisi
| Ders Öğrenme Kazanımları | 1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Program Kazanımları | ||||||||||
| 1) Matematik, fen bilimleri ve kendi dalları ile ilgili mühendislik konularında yeterli bilgi birikimi; bu alanlardaki kuramsal ve uygulamalı bilgileri mühendislik problemlerini modelleme ve çözme için uygulayabilme becerisi. | ||||||||||
| 2) Karmaşık mühendislik problemlerini saptama, tanımlama, formüle etme ve çözme becerisi; bu amaçla uygun analiz ve modelleme yöntemlerini seçme ve uygulama becerisi. | ||||||||||
| 3) Karmaşık bir sistemi, süreci, cihazı veya ürünü gerçekçi kısıtlar ve koşullar altında, belirli gereksinimleri karşılayacak şekilde tasarlama becerisi; bu amaçla modern tasarım yöntemlerini uygulama becerisi. (Gerçekçi kısıtlar ve koşullar tasarımın niteliğine göre, ekonomi, çevre sorunları, sürdürülebilirlik, üretilebilirlik, etik, sağlık, güvenlik, sosyal ve politik sorunlar gibi ögeleri içerirler.) | ||||||||||
| 4) Mühendislik uygulamaları için gerekli olan modern teknik ve araçları geliştirme, seçme ve kullanma becerisi; bilişim teknolojilerini etkin bir şekilde kullanma becerisi. | ||||||||||
| 5) Mühendislik problemlerinin incelenmesi için deney tasarlama, deney yapma, veri toplama, sonuçları analiz etme ve yorumlama becerisi. | ||||||||||
| 6) Disiplin içi ve çok disiplinli takımlarda etkin biçimde çalışabilme becerisi; bireysel çalışma becerisi. | ||||||||||
| 7) Türkçe sözlü ve yazılı etkin iletişim kurma becerisi; en az bir yabancı dil bilgisi. | ||||||||||
| 8) Yaşam boyu öğrenmenin gerekliliği bilinci; bilgiye erişebilme, bilim ve teknolojideki gelişmeleri izleme ve kendini sürekli yenileme becerisi. | ||||||||||
| 9) Mesleki ve etik sorumluluk bilinci. | ||||||||||
| 10) Proje yönetimi ile risk yönetimi ve değişiklik yönetimi gibi iş hayatındaki uygulamalar hakkında bilgi; girişimcilik, yenilikçilik ve sürdürebilir kalkınma hakkında farkındalık. | ||||||||||
| 11) Mühendislik uygulamalarının evrensel ve toplumsal boyutlarda sağlık, çevre ve güvenlik üzerindeki etkileri ile çağın sorunları hakkında bilgi; mühendislik çözümlerinin hukuksal sonuçları konusunda farkındalık. | ||||||||||
Ders - Öğrenme Kazanımı İlişkisi
| Etkisi Yok | 1 En Düşük | 2 Düşük | 3 Orta | 4 Yüksek | 5 En Yüksek |
| Dersin Program Kazanımlarına Etkisi | Katkı Payı | |
| 1) | Matematik, fen bilimleri ve kendi dalları ile ilgili mühendislik konularında yeterli bilgi birikimi; bu alanlardaki kuramsal ve uygulamalı bilgileri mühendislik problemlerini modelleme ve çözme için uygulayabilme becerisi. | |
| 2) | Karmaşık mühendislik problemlerini saptama, tanımlama, formüle etme ve çözme becerisi; bu amaçla uygun analiz ve modelleme yöntemlerini seçme ve uygulama becerisi. | |
| 3) | Karmaşık bir sistemi, süreci, cihazı veya ürünü gerçekçi kısıtlar ve koşullar altında, belirli gereksinimleri karşılayacak şekilde tasarlama becerisi; bu amaçla modern tasarım yöntemlerini uygulama becerisi. (Gerçekçi kısıtlar ve koşullar tasarımın niteliğine göre, ekonomi, çevre sorunları, sürdürülebilirlik, üretilebilirlik, etik, sağlık, güvenlik, sosyal ve politik sorunlar gibi ögeleri içerirler.) | |
| 4) | Mühendislik uygulamaları için gerekli olan modern teknik ve araçları geliştirme, seçme ve kullanma becerisi; bilişim teknolojilerini etkin bir şekilde kullanma becerisi. | |
| 5) | Mühendislik problemlerinin incelenmesi için deney tasarlama, deney yapma, veri toplama, sonuçları analiz etme ve yorumlama becerisi. | |
| 6) | Disiplin içi ve çok disiplinli takımlarda etkin biçimde çalışabilme becerisi; bireysel çalışma becerisi. | |
| 7) | Türkçe sözlü ve yazılı etkin iletişim kurma becerisi; en az bir yabancı dil bilgisi. | |
| 8) | Yaşam boyu öğrenmenin gerekliliği bilinci; bilgiye erişebilme, bilim ve teknolojideki gelişmeleri izleme ve kendini sürekli yenileme becerisi. | |
| 9) | Mesleki ve etik sorumluluk bilinci. | |
| 10) | Proje yönetimi ile risk yönetimi ve değişiklik yönetimi gibi iş hayatındaki uygulamalar hakkında bilgi; girişimcilik, yenilikçilik ve sürdürebilir kalkınma hakkında farkındalık. | |
| 11) | Mühendislik uygulamalarının evrensel ve toplumsal boyutlarda sağlık, çevre ve güvenlik üzerindeki etkileri ile çağın sorunları hakkında bilgi; mühendislik çözümlerinin hukuksal sonuçları konusunda farkındalık. |
Öğrenme Etkinliği ve Öğretme Yöntemleri
| Anlatım | |
| Bireysel çalışma ve ödevi | |
| Ders | |
| Grup çalışması ve ödevi | |
| Okuma | |
| Ödev | |
| Problem Çözme | |
| Soru cevap/ Tartışma | |
| Sosyal Faaliyet |
Ölçme ve Değerlendirme Yöntemleri ve Kriterleri
| Yazılı Sınav (Açık uçlu sorular, çoktan seçmeli, doğru yanlış, eşleştirme, boşluk doldurma, sıralama) | |
| Sözlü sınav | |
| Ödev | |
| Sunum |
Ölçme ve Değerlendirme
| Yarıyıl İçi Çalışmaları | Aktivite Sayısı | Katkı Payı |
| Ödev | 1 | % 20 |
| Sunum | 1 | % 20 |
| Ara Sınavlar | 1 | % 20 |
| Final | 1 | % 40 |
| Toplam | % 100 | |
| YARIYIL İÇİ ÇALIŞMALARININ BAŞARI NOTU KATKISI | % 60 | |
| YARIYIL SONU ÇALIŞMALARININ BAŞARI NOTUNA KATKISI | % 40 | |
| Toplam | % 100 | |
İş Yükü ve AKTS Kredisi Hesaplaması
| Aktiviteler | Aktivite Sayısı | İş Yükü |
| Ders Saati | 16 | 48 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışması | 16 | 48 |
| Sunum / Seminer | 16 | 32 |
| Ödevler | 16 | 32 |
| Ara Sınavlar | 2 | 6 |
| Rapor Teslimi | 1 | 3 |
| Toplam İş Yükü | 169 | |